Tuesday, August 17, 2010

Thalaiate Rahbi Tharah

0 comments
show details Jun 28
By. James Chhana

Khawvel a lo changkang chho zel angin thalaite nun dan pawh a lo changkang chho ve zel a. Mihringte tana hmanraw tangkai tak leh a tel lova kan awm theih loh deuh thaw, technology bungruate pawh mak dang lam tak tak, khawte kilkhawra awmte tan chuan kan ngaihtuahna pawh a chhui phak loh tur a rawn chhuak thar zel a nih hi. Khawvel mihring finna leh thiamna hmasawn zelin a rawn hrin chhuah hmanraw tangkai berte zing ami chu Internet hi a ni kan ti thei ang. Kum zabi 21-nain Internet khawvel thar a rawn hring chhuak ti ila a sual tamin ka ring lo. Chu internet khawvel tharah chuan keini Zofate pawh kan cheng ve a, hmun pawh a luah thuk ve tawh hle a ni. Internet kan lo hmelhriat thui deuh deuh ta hi rahbi thar zawng a ni ngei mai. Mi then khat chuan internet hi thil tha lo tih nan te, mi bum nan te leh chin tha lo chi hrang hrang tih nan an hmang ve bawk. A hman dan tha leh kawng tha in chhawp chhuah dan, mahni tawng hmang theuhva kan in zirtira hmasawnna atana kan hman theih dan tur kawng zawn hi kan tihmakmawh tur pakhat niin ka hria. Chu chu keini Zofa thalai ten rahbi thara kan neiha tan kan lak a tul tak meuh a ni.
1990 kum atang khawvel huapa internet connection lo tan tawh mahse, United Nations (UN) hnuaiah hian 2005 khan Internet Governance Forum (IGF) tih department pakhat an dih ve chauh a ni.Mihringte tan thil zangkhai leh hman awlsam tak a nih avangin hmangtu pawh an tam chak hle. June 30, 2009 record-na atang internet pawt (register) zat maktaduai 1670(1.67billion) an awm. April 2010 survey-na atang Top Level Domain(TLD) an tih .com, .org, .net,....etc, register awm zat 758,081,484. Sum zawn nan leh bungraw tlangzarh nan leh hralh nante an hmang deuh ber. A bikin social network service (facebook, myspace, tagged,...etc) tlawh leh hman a hlawh hle. Mahni khingpui tur awm ang in zawn tir nante, hmelhriat ngai loh inhmelhriattirna atante leh chi hrang hrang a tam mai. Tun laia an uar leh lar deuh ber chu facebook hi a ni awm e. June 2010 thleng hian facebook hmang (active user) maktaduai 400 chuang an awm. 2004 khan private-a hmuhchhuah a ni a, 2008 revenue US Dollar maktaduai 300 ($300million) chuang a ni.
Internet khawvela en hlawh leh lei hlawh ber chu sex lam(pornography) thil hi a ni tlat mai. 2006 revenue US Dollar maktaduai 97060 ($97.06billion) a tling nia. Second tin hian sex lama cheng hman ral zat US Dollar 3,073.64. Second tin hian sex lam thlirtu 28,258 an awm. Nitin email-a sex lam in thawn zat maktaduai 2500(2.5billion) a chuang (chu chu email thawn zawng zawng 8% a ni). USA atang ringawtin minute 49 danah sex video film khat tal an siam chhuak thin. Internet hi engkim phochhuahna a ni ti ila a sual tamin ka ring lo. Mihring phei hi chu kan engkim mai, Adama sut, sut hnih sut thumna thlengin an phochhuak awm e. Pathian thu leh hla, khawvel thu leh hla chhiar seh loh leh en sen loh a awm bawk. Kan zawn thiam dan azirin Lal Isua pawh kan zawng hmu thei hial ang. Thalaite tual chaina pakhat a ni a tih theih bawk awm e. Suam hmangte, bum hmangte pawh an awm. Internet crime te cyberterorism te a lo chhuak a. FBI pawn a tulpui hle. Inven fimkhur dan tur a tlangzarha, report pe tur pawn a ngen a ni. Malaysia rama internet cafe (dawr) hi han en ila thalai an tam hle. Engnge an tih ber le? Mi 80% te hi chu Game khelh leh social network service hmanga thiante nen lehkha in thawn kual ilo nan hun an hmang deuh ber.
Khawvel tih takah thil a kimchang hle. Social Network Service leh chat room-te hmangin nula tlangval tam tak an inngaizawnga inneihna hial te pawh a lo awm. 2004-2006 inkarah Website then khat survey-na atangin internet atanga inchhar chawpa innei ta hi sing chuang an awm. Keini Zofate zingah pawh sawi tur an awm tlat nia. Rahbi thar dang dai tak a ni. Tun thleng hian mi engzat takin internet hmangin "tiam tlat e" tih tum awm ang maw! mi engzat tak innei tawh awm ang maw! Keini Zofate pawn internet kan chim hle tawh. Website puitling leh a tenau zawk (a thlawna siam theihna ang chi) neite kan in chhiar seng tawh meuh lo mai thei. Kan site entu an tam theih nan kan thiam dan tawk leh theih ang tawkin kan buaipui theuh awm e. Chu lo dangah chuan group mail hi kan hmang nasa hle awm e. A bikin google leh yahoo group mail hi hman tlang lawn ber pawl a ni.
Keini zofaten he khawvelin rahbi thara hmanraw thar a rawn chhawp chhuah internet hi engtiangin nge hman tangkai chhoh ve zel kan tum le? Kan hnam nun dan leh tlawmngaihna, kan history zawng zawngte , lehkha bu tha kan neih chhun zawng zawngte internet-ah hian khawi laiah nge en tur awm le? J.F. Laldailova dictionary te kha khawi website-ah nge keu tur awm ang? Aw..thil dang chi hrang hrang pawh sawi tur a awm ngei ang. Kan Mizo tawngte hi internet tawngahte hian tel ve thei turin hma la tawh an awm em? Kan site-ah te hian Mizote tan engnge tangkai pui tur pho chhuah thin kan neih aw ka ti thin. Heng zawng zawng active taka tithei tur chuan a bik takin thalaite kan pawimawh hle ang. Kan thiamnate kan theihnate hmangin mi tihdan tha zawk enin inkawhhmuh dan kawng tha kan zawn hmuha kan inzirtir a tul hle. He khawvel rahbi thar rawn inchhawp chhovah hian keini Zofate pawn rah dan leh ke pen chhoh zel dan kan thiam theih nan leh rahbi thar kan inchhawp chhoh ve zel theih nan thalaiten tan i la ang u hming.

"He thu hi Zo kawtchhuah piancham thu inziaksiak lawmman pakhatna dawngtu thuziak a ni e. Kan lawmpui tak meuh a ni".
show details Jun 28
By. James Chhana

Khawvel a lo changkang chho zel angin thalaite nun dan pawh a lo changkang chho ve zel a. Mihringte tana hmanraw tangkai tak leh a tel lova kan awm theih loh deuh thaw, technology bungruate pawh mak dang lam tak tak, khawte kilkhawra awmte tan chuan kan ngaihtuahna pawh a chhui phak loh tur a rawn chhuak thar zel a nih hi. Khawvel mihring finna leh thiamna hmasawn zelin a rawn hrin chhuah hmanraw tangkai berte zing ami chu Internet hi a ni kan ti thei ang. Kum zabi 21-nain Internet khawvel thar a rawn hring chhuak ti ila a sual tamin ka ring lo. Chu internet khawvel tharah chuan keini Zofate pawh kan cheng ve a, hmun pawh a luah thuk ve tawh hle a ni. Internet kan lo hmelhriat thui deuh deuh ta hi rahbi thar zawng a ni ngei mai. Mi then khat chuan internet hi thil tha lo tih nan te, mi bum nan te leh chin tha lo chi hrang hrang tih nan an hmang ve bawk. A hman dan tha leh kawng tha in chhawp chhuah dan, mahni tawng hmang theuhva kan in zirtira hmasawnna atana kan hman theih dan tur kawng zawn hi kan tihmakmawh tur pakhat niin ka hria. Chu chu keini Zofa thalai ten rahbi thara kan neiha tan kan lak a tul tak meuh a ni.
1990 kum atang khawvel huapa internet connection lo tan tawh mahse, United Nations (UN) hnuaiah hian 2005 khan Internet Governance Forum (IGF) tih department pakhat an dih ve chauh a ni.Mihringte tan thil zangkhai leh hman awlsam tak a nih avangin hmangtu pawh an tam chak hle. June 30, 2009 record-na atang internet pawt (register) zat maktaduai 1670(1.67billion) an awm. April 2010 survey-na atang Top Level Domain(TLD) an tih .com, .org, .net,....etc, register awm zat 758,081,484. Sum zawn nan leh bungraw tlangzarh nan leh hralh nante an hmang deuh ber. A bikin social network service (facebook, myspace, tagged,...etc) tlawh leh hman a hlawh hle. Mahni khingpui tur awm ang in zawn tir nante, hmelhriat ngai loh inhmelhriattirna atante leh chi hrang hrang a tam mai. Tun laia an uar leh lar deuh ber chu facebook hi a ni awm e. June 2010 thleng hian facebook hmang (active user) maktaduai 400 chuang an awm. 2004 khan private-a hmuhchhuah a ni a, 2008 revenue US Dollar maktaduai 300 ($300million) chuang a ni.
Internet khawvela en hlawh leh lei hlawh ber chu sex lam(pornography) thil hi a ni tlat mai. 2006 revenue US Dollar maktaduai 97060 ($97.06billion) a tling nia. Second tin hian sex lama cheng hman ral zat US Dollar 3,073.64. Second tin hian sex lam thlirtu 28,258 an awm. Nitin email-a sex lam in thawn zat maktaduai 2500(2.5billion) a chuang (chu chu email thawn zawng zawng 8% a ni). USA atang ringawtin minute 49 danah sex video film khat tal an siam chhuak thin. Internet hi engkim phochhuahna a ni ti ila a sual tamin ka ring lo. Mihring phei hi chu kan engkim mai, Adama sut, sut hnih sut thumna thlengin an phochhuak awm e. Pathian thu leh hla, khawvel thu leh hla chhiar seh loh leh en sen loh a awm bawk. Kan zawn thiam dan azirin Lal Isua pawh kan zawng hmu thei hial ang. Thalaite tual chaina pakhat a ni a tih theih bawk awm e. Suam hmangte, bum hmangte pawh an awm. Internet crime te cyberterorism te a lo chhuak a. FBI pawn a tulpui hle. Inven fimkhur dan tur a tlangzarha, report pe tur pawn a ngen a ni. Malaysia rama internet cafe (dawr) hi han en ila thalai an tam hle. Engnge an tih ber le? Mi 80% te hi chu Game khelh leh social network service hmanga thiante nen lehkha in thawn kual ilo nan hun an hmang deuh ber.
Khawvel tih takah thil a kimchang hle. Social Network Service leh chat room-te hmangin nula tlangval tam tak an inngaizawnga inneihna hial te pawh a lo awm. 2004-2006 inkarah Website then khat survey-na atangin internet atanga inchhar chawpa innei ta hi sing chuang an awm. Keini Zofate zingah pawh sawi tur an awm tlat nia. Rahbi thar dang dai tak a ni. Tun thleng hian mi engzat takin internet hmangin "tiam tlat e" tih tum awm ang maw! mi engzat tak innei tawh awm ang maw! Keini Zofate pawn internet kan chim hle tawh. Website puitling leh a tenau zawk (a thlawna siam theihna ang chi) neite kan in chhiar seng tawh meuh lo mai thei. Kan site entu an tam theih nan kan thiam dan tawk leh theih ang tawkin kan buaipui theuh awm e. Chu lo dangah chuan group mail hi kan hmang nasa hle awm e. A bikin google leh yahoo group mail hi hman tlang lawn ber pawl a ni.
Keini zofaten he khawvelin rahbi thara hmanraw thar a rawn chhawp chhuah internet hi engtiangin nge hman tangkai chhoh ve zel kan tum le? Kan hnam nun dan leh tlawmngaihna, kan history zawng zawngte , lehkha bu tha kan neih chhun zawng zawngte internet-ah hian khawi laiah nge en tur awm le? J.F. Laldailova dictionary te kha khawi website-ah nge keu tur awm ang? Aw..thil dang chi hrang hrang pawh sawi tur a awm ngei ang. Kan Mizo tawngte hi internet tawngahte hian tel ve thei turin hma la tawh an awm em? Kan site-ah te hian Mizote tan engnge tangkai pui tur pho chhuah thin kan neih aw ka ti thin. Heng zawng zawng active taka tithei tur chuan a bik takin thalaite kan pawimawh hle ang. Kan thiamnate kan theihnate hmangin mi tihdan tha zawk enin inkawhhmuh dan kawng tha kan zawn hmuha kan inzirtir a tul hle. He khawvel rahbi thar rawn inchhawp chhovah hian keini Zofate pawn rah dan leh ke pen chhoh zel dan kan thiam theih nan leh rahbi thar kan inchhawp chhoh ve zel theih nan thalaiten tan i la ang u hming.

"He thu hi Zo kawtchhuah piancham thu inziaksiak lawmman pakhatna dawngtu thuziak a ni e. Kan lawmpui tak meuh a ni".
show details Jun 28
By. James Chhana

Khawvel a lo changkang chho zel angin thalaite nun dan pawh a lo changkang chho ve zel a. Mihringte tana hmanraw tangkai tak leh a tel lova kan awm theih loh deuh thaw, technology bungruate pawh mak dang lam tak tak, khawte kilkhawra awmte tan chuan kan ngaihtuahna pawh a chhui phak loh tur a rawn chhuak thar zel a nih hi. Khawvel mihring finna leh thiamna hmasawn zelin a rawn hrin chhuah hmanraw tangkai berte zing ami chu Internet hi a ni kan ti thei ang. Kum zabi 21-nain Internet khawvel thar a rawn hring chhuak ti ila a sual tamin ka ring lo. Chu internet khawvel tharah chuan keini Zofate pawh kan cheng ve a, hmun pawh a luah thuk ve tawh hle a ni. Internet kan lo hmelhriat thui deuh deuh ta hi rahbi thar zawng a ni ngei mai. Mi then khat chuan internet hi thil tha lo tih nan te, mi bum nan te leh chin tha lo chi hrang hrang tih nan an hmang ve bawk. A hman dan tha leh kawng tha in chhawp chhuah dan, mahni tawng hmang theuhva kan in zirtira hmasawnna atana kan hman theih dan tur kawng zawn hi kan tihmakmawh tur pakhat niin ka hria. Chu chu keini Zofa thalai ten rahbi thara kan neiha tan kan lak a tul tak meuh a ni.
1990 kum atang khawvel huapa internet connection lo tan tawh mahse, United Nations (UN) hnuaiah hian 2005 khan Internet Governance Forum (IGF) tih department pakhat an dih ve chauh a ni.Mihringte tan thil zangkhai leh hman awlsam tak a nih avangin hmangtu pawh an tam chak hle. June 30, 2009 record-na atang internet pawt (register) zat maktaduai 1670(1.67billion) an awm. April 2010 survey-na atang Top Level Domain(TLD) an tih .com, .org, .net,....etc, register awm zat 758,081,484. Sum zawn nan leh bungraw tlangzarh nan leh hralh nante an hmang deuh ber. A bikin social network service (facebook, myspace, tagged,...etc) tlawh leh hman a hlawh hle. Mahni khingpui tur awm ang in zawn tir nante, hmelhriat ngai loh inhmelhriattirna atante leh chi hrang hrang a tam mai. Tun laia an uar leh lar deuh ber chu facebook hi a ni awm e. June 2010 thleng hian facebook hmang (active user) maktaduai 400 chuang an awm. 2004 khan private-a hmuhchhuah a ni a, 2008 revenue US Dollar maktaduai 300 ($300million) chuang a ni.
Internet khawvela en hlawh leh lei hlawh ber chu sex lam(pornography) thil hi a ni tlat mai. 2006 revenue US Dollar maktaduai 97060 ($97.06billion) a tling nia. Second tin hian sex lama cheng hman ral zat US Dollar 3,073.64. Second tin hian sex lam thlirtu 28,258 an awm. Nitin email-a sex lam in thawn zat maktaduai 2500(2.5billion) a chuang (chu chu email thawn zawng zawng 8% a ni). USA atang ringawtin minute 49 danah sex video film khat tal an siam chhuak thin. Internet hi engkim phochhuahna a ni ti ila a sual tamin ka ring lo. Mihring phei hi chu kan engkim mai, Adama sut, sut hnih sut thumna thlengin an phochhuak awm e. Pathian thu leh hla, khawvel thu leh hla chhiar seh loh leh en sen loh a awm bawk. Kan zawn thiam dan azirin Lal Isua pawh kan zawng hmu thei hial ang. Thalaite tual chaina pakhat a ni a tih theih bawk awm e. Suam hmangte, bum hmangte pawh an awm. Internet crime te cyberterorism te a lo chhuak a. FBI pawn a tulpui hle. Inven fimkhur dan tur a tlangzarha, report pe tur pawn a ngen a ni. Malaysia rama internet cafe (dawr) hi han en ila thalai an tam hle. Engnge an tih ber le? Mi 80% te hi chu Game khelh leh social network service hmanga thiante nen lehkha in thawn kual ilo nan hun an hmang deuh ber.
Khawvel tih takah thil a kimchang hle. Social Network Service leh chat room-te hmangin nula tlangval tam tak an inngaizawnga inneihna hial te pawh a lo awm. 2004-2006 inkarah Website then khat survey-na atangin internet atanga inchhar chawpa innei ta hi sing chuang an awm. Keini Zofate zingah pawh sawi tur an awm tlat nia. Rahbi thar dang dai tak a ni. Tun thleng hian mi engzat takin internet hmangin "tiam tlat e" tih tum awm ang maw! mi engzat tak innei tawh awm ang maw! Keini Zofate pawn internet kan chim hle tawh. Website puitling leh a tenau zawk (a thlawna siam theihna ang chi) neite kan in chhiar seng tawh meuh lo mai thei. Kan site entu an tam theih nan kan thiam dan tawk leh theih ang tawkin kan buaipui theuh awm e. Chu lo dangah chuan group mail hi kan hmang nasa hle awm e. A bikin google leh yahoo group mail hi hman tlang lawn ber pawl a ni.
Keini zofaten he khawvelin rahbi thara hmanraw thar a rawn chhawp chhuah internet hi engtiangin nge hman tangkai chhoh ve zel kan tum le? Kan hnam nun dan leh tlawmngaihna, kan history zawng zawngte , lehkha bu tha kan neih chhun zawng zawngte internet-ah hian khawi laiah nge en tur awm le? J.F. Laldailova dictionary te kha khawi website-ah nge keu tur awm ang? Aw..thil dang chi hrang hrang pawh sawi tur a awm ngei ang. Kan Mizo tawngte hi internet tawngahte hian tel ve thei turin hma la tawh an awm em? Kan site-ah te hian Mizote tan engnge tangkai pui tur pho chhuah thin kan neih aw ka ti thin. Heng zawng zawng active taka tithei tur chuan a bik takin thalaite kan pawimawh hle ang. Kan thiamnate kan theihnate hmangin mi tihdan tha zawk enin inkawhhmuh dan kawng tha kan zawn hmuha kan inzirtir a tul hle. He khawvel rahbi thar rawn inchhawp chhovah hian keini Zofate pawn rah dan leh ke pen chhoh zel dan kan thiam theih nan leh rahbi thar kan inchhawp chhoh ve zel theih nan thalaiten tan i la ang u hming.

"He thu hi Zo kawtchhuah piancham thu inziaksiak lawmman pakhatna dawngtu thuziak a ni e. Kan lawmpui tak meuh a ni".
show details Jun 28
By. James Chhana

Khawvel a lo changkang chho zel angin thalaite nun dan pawh a lo changkang chho ve zel a. Mihringte tana hmanraw tangkai tak leh a tel lova kan awm theih loh deuh thaw, technology bungruate pawh mak dang lam tak tak, khawte kilkhawra awmte tan chuan kan ngaihtuahna pawh a chhui phak loh tur a rawn chhuak thar zel a nih hi. Khawvel mihring finna leh thiamna hmasawn zelin a rawn hrin chhuah hmanraw tangkai berte zing ami chu Internet hi a ni kan ti thei ang. Kum zabi 21-nain Internet khawvel thar a rawn hring chhuak ti ila a sual tamin ka ring lo. Chu internet khawvel tharah chuan keini Zofate pawh kan cheng ve a, hmun pawh a luah thuk ve tawh hle a ni. Internet kan lo hmelhriat thui deuh deuh ta hi rahbi thar zawng a ni ngei mai. Mi then khat chuan internet hi thil tha lo tih nan te, mi bum nan te leh chin tha lo chi hrang hrang tih nan an hmang ve bawk. A hman dan tha leh kawng tha in chhawp chhuah dan, mahni tawng hmang theuhva kan in zirtira hmasawnna atana kan hman theih dan tur kawng zawn hi kan tihmakmawh tur pakhat niin ka hria. Chu chu keini Zofa thalai ten rahbi thara kan neiha tan kan lak a tul tak meuh a ni.
1990 kum atang khawvel huapa internet connection lo tan tawh mahse, United Nations (UN) hnuaiah hian 2005 khan Internet Governance Forum (IGF) tih department pakhat an dih ve chauh a ni.Mihringte tan thil zangkhai leh hman awlsam tak a nih avangin hmangtu pawh an tam chak hle. June 30, 2009 record-na atang internet pawt (register) zat maktaduai 1670(1.67billion) an awm. April 2010 survey-na atang Top Level Domain(TLD) an tih .com, .org, .net,....etc, register awm zat 758,081,484. Sum zawn nan leh bungraw tlangzarh nan leh hralh nante an hmang deuh ber. A bikin social network service (facebook, myspace, tagged,...etc) tlawh leh hman a hlawh hle. Mahni khingpui tur awm ang in zawn tir nante, hmelhriat ngai loh inhmelhriattirna atante leh chi hrang hrang a tam mai. Tun laia an uar leh lar deuh ber chu facebook hi a ni awm e. June 2010 thleng hian facebook hmang (active user) maktaduai 400 chuang an awm. 2004 khan private-a hmuhchhuah a ni a, 2008 revenue US Dollar maktaduai 300 ($300million) chuang a ni.
Internet khawvela en hlawh leh lei hlawh ber chu sex lam(pornography) thil hi a ni tlat mai. 2006 revenue US Dollar maktaduai 97060 ($97.06billion) a tling nia. Second tin hian sex lama cheng hman ral zat US Dollar 3,073.64. Second tin hian sex lam thlirtu 28,258 an awm. Nitin email-a sex lam in thawn zat maktaduai 2500(2.5billion) a chuang (chu chu email thawn zawng zawng 8% a ni). USA atang ringawtin minute 49 danah sex video film khat tal an siam chhuak thin. Internet hi engkim phochhuahna a ni ti ila a sual tamin ka ring lo. Mihring phei hi chu kan engkim mai, Adama sut, sut hnih sut thumna thlengin an phochhuak awm e. Pathian thu leh hla, khawvel thu leh hla chhiar seh loh leh en sen loh a awm bawk. Kan zawn thiam dan azirin Lal Isua pawh kan zawng hmu thei hial ang. Thalaite tual chaina pakhat a ni a tih theih bawk awm e. Suam hmangte, bum hmangte pawh an awm. Internet crime te cyberterorism te a lo chhuak a. FBI pawn a tulpui hle. Inven fimkhur dan tur a tlangzarha, report pe tur pawn a ngen a ni. Malaysia rama internet cafe (dawr) hi han en ila thalai an tam hle. Engnge an tih ber le? Mi 80% te hi chu Game khelh leh social network service hmanga thiante nen lehkha in thawn kual ilo nan hun an hmang deuh ber.
Khawvel tih takah thil a kimchang hle. Social Network Service leh chat room-te hmangin nula tlangval tam tak an inngaizawnga inneihna hial te pawh a lo awm. 2004-2006 inkarah Website then khat survey-na atangin internet atanga inchhar chawpa innei ta hi sing chuang an awm. Keini Zofate zingah pawh sawi tur an awm tlat nia. Rahbi thar dang dai tak a ni. Tun thleng hian mi engzat takin internet hmangin "tiam tlat e" tih tum awm ang maw! mi engzat tak innei tawh awm ang maw! Keini Zofate pawn internet kan chim hle tawh. Website puitling leh a tenau zawk (a thlawna siam theihna ang chi) neite kan in chhiar seng tawh meuh lo mai thei. Kan site entu an tam theih nan kan thiam dan tawk leh theih ang tawkin kan buaipui theuh awm e. Chu lo dangah chuan group mail hi kan hmang nasa hle awm e. A bikin google leh yahoo group mail hi hman tlang lawn ber pawl a ni.
Keini zofaten he khawvelin rahbi thara hmanraw thar a rawn chhawp chhuah internet hi engtiangin nge hman tangkai chhoh ve zel kan tum le? Kan hnam nun dan leh tlawmngaihna, kan history zawng zawngte , lehkha bu tha kan neih chhun zawng zawngte internet-ah hian khawi laiah nge en tur awm le? J.F. Laldailova dictionary te kha khawi website-ah nge keu tur awm ang? Aw..thil dang chi hrang hrang pawh sawi tur a awm ngei ang. Kan Mizo tawngte hi internet tawngahte hian tel ve thei turin hma la tawh an awm em? Kan site-ah te hian Mizote tan engnge tangkai pui tur pho chhuah thin kan neih aw ka ti thin. Heng zawng zawng active taka tithei tur chuan a bik takin thalaite kan pawimawh hle ang. Kan thiamnate kan theihnate hmangin mi tihdan tha zawk enin inkawhhmuh dan kawng tha kan zawn hmuha kan inzirtir a tul hle. He khawvel rahbi thar rawn inchhawp chhovah hian keini Zofate pawn rah dan leh ke pen chhoh zel dan kan thiam theih nan leh rahbi thar kan inchhawp chhoh ve zel theih nan thalaiten tan i la ang u hming.

"He thu hi Zo kawtchhuah piancham thu inziaksiak lawmman pakhatna dawngtu thuziak a ni e. Kan lawmpui tak meuh a ni".
show details Jun 28
By. James Chhana

Khawvel a lo changkang chho zel angin thalaite nun dan pawh a lo changkang chho ve zel a. Mihringte tana hmanraw tangkai tak leh a tel lova kan awm theih loh deuh thaw, technology bungruate pawh mak dang lam tak tak, khawte kilkhawra awmte tan chuan kan ngaihtuahna pawh a chhui phak loh tur a rawn chhuak thar zel a nih hi. Khawvel mihring finna leh thiamna hmasawn zelin a rawn hrin chhuah hmanraw tangkai berte zing ami chu Internet hi a ni kan ti thei ang. Kum zabi 21-nain Internet khawvel thar a rawn hring chhuak ti ila a sual tamin ka ring lo. Chu internet khawvel tharah chuan keini Zofate pawh kan cheng ve a, hmun pawh a luah thuk ve tawh hle a ni. Internet kan lo hmelhriat thui deuh deuh ta hi rahbi thar zawng a ni ngei mai. Mi then khat chuan internet hi thil tha lo tih nan te, mi bum nan te leh chin tha lo chi hrang hrang tih nan an hmang ve bawk. A hman dan tha leh kawng tha in chhawp chhuah dan, mahni tawng hmang theuhva kan in zirtira hmasawnna atana kan hman theih dan tur kawng zawn hi kan tihmakmawh tur pakhat niin ka hria. Chu chu keini Zofa thalai ten rahbi thara kan neiha tan kan lak a tul tak meuh a ni.
1990 kum atang khawvel huapa internet connection lo tan tawh mahse, United Nations (UN) hnuaiah hian 2005 khan Internet Governance Forum (IGF) tih department pakhat an dih ve chauh a ni.Mihringte tan thil zangkhai leh hman awlsam tak a nih avangin hmangtu pawh an tam chak hle. June 30, 2009 record-na atang internet pawt (register) zat maktaduai 1670(1.67billion) an awm. April 2010 survey-na atang Top Level Domain(TLD) an tih .com, .org, .net,....etc, register awm zat 758,081,484. Sum zawn nan leh bungraw tlangzarh nan leh hralh nante an hmang deuh ber. A bikin social network service (facebook, myspace, tagged,...etc) tlawh leh hman a hlawh hle. Mahni khingpui tur awm ang in zawn tir nante, hmelhriat ngai loh inhmelhriattirna atante leh chi hrang hrang a tam mai. Tun laia an uar leh lar deuh ber chu facebook hi a ni awm e. June 2010 thleng hian facebook hmang (active user) maktaduai 400 chuang an awm. 2004 khan private-a hmuhchhuah a ni a, 2008 revenue US Dollar maktaduai 300 ($300million) chuang a ni.
Internet khawvela en hlawh leh lei hlawh ber chu sex lam(pornography) thil hi a ni tlat mai. 2006 revenue US Dollar maktaduai 97060 ($97.06billion) a tling nia. Second tin hian sex lama cheng hman ral zat US Dollar 3,073.64. Second tin hian sex lam thlirtu 28,258 an awm. Nitin email-a sex lam in thawn zat maktaduai 2500(2.5billion) a chuang (chu chu email thawn zawng zawng 8% a ni). USA atang ringawtin minute 49 danah sex video film khat tal an siam chhuak thin. Internet hi engkim phochhuahna a ni ti ila a sual tamin ka ring lo. Mihring phei hi chu kan engkim mai, Adama sut, sut hnih sut thumna thlengin an phochhuak awm e. Pathian thu leh hla, khawvel thu leh hla chhiar seh loh leh en sen loh a awm bawk. Kan zawn thiam dan azirin Lal Isua pawh kan zawng hmu thei hial ang. Thalaite tual chaina pakhat a ni a tih theih bawk awm e. Suam hmangte, bum hmangte pawh an awm. Internet crime te cyberterorism te a lo chhuak a. FBI pawn a tulpui hle. Inven fimkhur dan tur a tlangzarha, report pe tur pawn a ngen a ni. Malaysia rama internet cafe (dawr) hi han en ila thalai an tam hle. Engnge an tih ber le? Mi 80% te hi chu Game khelh leh social network service hmanga thiante nen lehkha in thawn kual ilo nan hun an hmang deuh ber.
Khawvel tih takah thil a kimchang hle. Social Network Service leh chat room-te hmangin nula tlangval tam tak an inngaizawnga inneihna hial te pawh a lo awm. 2004-2006 inkarah Website then khat survey-na atangin internet atanga inchhar chawpa innei ta hi sing chuang an awm. Keini Zofate zingah pawh sawi tur an awm tlat nia. Rahbi thar dang dai tak a ni. Tun thleng hian mi engzat takin internet hmangin "tiam tlat e" tih tum awm ang maw! mi engzat tak innei tawh awm ang maw! Keini Zofate pawn internet kan chim hle tawh. Website puitling leh a tenau zawk (a thlawna siam theihna ang chi) neite kan in chhiar seng tawh meuh lo mai thei. Kan site entu an tam theih nan kan thiam dan tawk leh theih ang tawkin kan buaipui theuh awm e. Chu lo dangah chuan group mail hi kan hmang nasa hle awm e. A bikin google leh yahoo group mail hi hman tlang lawn ber pawl a ni.
Keini zofaten he khawvelin rahbi thara hmanraw thar a rawn chhawp chhuah internet hi engtiangin nge hman tangkai chhoh ve zel kan tum le? Kan hnam nun dan leh tlawmngaihna, kan history zawng zawngte , lehkha bu tha kan neih chhun zawng zawngte internet-ah hian khawi laiah nge en tur awm le? J.F. Laldailova dictionary te kha khawi website-ah nge keu tur awm ang? Aw..thil dang chi hrang hrang pawh sawi tur a awm ngei ang. Kan Mizo tawngte hi internet tawngahte hian tel ve thei turin hma la tawh an awm em? Kan site-ah te hian Mizote tan engnge tangkai pui tur pho chhuah thin kan neih aw ka ti thin. Heng zawng zawng active taka tithei tur chuan a bik takin thalaite kan pawimawh hle ang. Kan thiamnate kan theihnate hmangin mi tihdan tha zawk enin inkawhhmuh dan kawng tha kan zawn hmuha kan inzirtir a tul hle. He khawvel rahbi thar rawn inchhawp chhovah hian keini Zofate pawn rah dan leh ke pen chhoh zel dan kan thiam theih nan leh rahbi thar kan inchhawp chhoh ve zel theih nan thalaiten tan i la ang u hming.

"He thu hi Zo kawtchhuah piancham thu inziaksiak lawmman pakhatna dawngtu thuziak a ni e. Kan lawmpui tak meuh a ni".

Wednesday, March 31, 2010

Literature

0 comments
LITERATURE

By Captain Lianhlira SA.(Retd)

Yangon
"Lehkha ziak hmangin tunlai khawvel hi ka tidanglam dawn a ni".
- Mao Tse Tung.
Literature (Thu-leh-hla) hi mi thiamte sawifiah dan a ni-ang vek
lem lova, a tlangpuiin heng, ESSAY, POEM leh Prose- te hi an huam tir
ber a. Chuvangin he thu ziakah hian kan sawi tak thu hlawm pathum te
huan chhungah hian tel thei vek tura ngaih ani. Milem (Picture) leh
rin dan leh thai rante pawh hi Literature zingah chhiar tel an ni.
MIZO LITERATURE:
Mizo Literature hi eng anga upa nge kan hre chiah lova, kum 1894
a "A-AW-B" kan neih hma daih khan, Lungphuna ramsa lem te, lung leh
thing pangah te thil ziah leh ker an lo chin daih tawh avangin, kan
literature hi tun ang hian mumal rih lo mahse, a intanna chu rei ve
hle tawh ang.
Khawvela hnam upa leh fing zawk te Literature phei chu an upa
hle tawh a. Mizo literature intan nana kan hman tak kum 1894- nena
khaikhin phei chuan an upa hlawm hle a ni. Hebrai hote leh hnam dang
hote, Aigupta hote leh hnam dange chuan Literature an neih tanna hi a
rei tawh hle, 2500 BC vel khan Sumerian ho chuan Mesopotamia ramah an
lo hmang tan tawh a, hengte pawh hi alphabet ni lovin, chhinchhiahna
(Sign) leh milem hmanga ziah a ni. Alphabet hmanga ziah dan hi chu
Aigupta ho tan chhuah a ni. Hebrai alphabet hi Phoenicians atanga lak
a ni. Kan Alphabet erawh chu Roman Script atanga lak a ni. Mizo
literature (Alphabet) hi tunah kum 110 a upa ani ve tawh a. Pathian
thu ah te, rawngbawlnaah te, building-ah te leh thil dangah te hma kan
sawn hle laiin thu-leh-hla (literature) lamah kan la chak tawk lo hle
a, nasa zawka tan lak a tul hle. Hnam fing leh mifing apiangin thu leh
hla (Literature) pawimawhna an hre chiang thin a, a chhan chu mihring
hmasawnna tinreng bulpui chu Literature a nih vang a ni. Goethe-a
chuan "decline of literature indicates the decline of nation" a ti
hial a ni. Mahni hnam nun thu- leh- hla (literature) nei lo leh
phatsana ngaihthahna chuan hnam bo leh hnam phatsan, ngaihthah tih a
entir a ni.
Mizo History-a kum pawimawh ber pakhat chu "a, aw, b" kan neih
tan kum March 1894 a ni. Missionary Sap pahnih, J.H Lorrain (Pu
Buanga) leh F.W Savidge (Sap upa) te chuan January 11, 1894 khan
sairang an rawn thlenga, he mi atanga a thla thumna velah Mizo
"a,aw,b" Mizote Mizona tarlang chiang zel theitu, hmasawnna kawnga ke
min pentirtu, Pathian dik min hriat chian tir tu, tuna kan Mizo
dinhmuh min hruai thlengtu leh hmalam min pantir zeltu chu min siamsak
ta a ni. Zirna sikul hmasa ber chu April 2nd 1894 khan an lo din ta a
ni.
Mizote hian mumal taka Alphabet kan neih hma khan Captain Thomas
Herbert Lewin-a chuan Kum 1874-ah "The Progress coloquial Exercise in
Lushai Dialect of the 'DZO' or Kuki language" chu tuna kan Mizo tawng
zulzuiin a lo ziaka, a awmze hriat leh chhiar erawh a har hle.
Hetiangin: 'aw' hi 'o' angin, 'ch' chu 'tsch' angin 'z' chu 'dz'
angin, 's' chu 'sh' angin a hmanga. Captain T.H Lewin-a (Thangliana)
Mizo tawnga lehkhabu ziaktu hmasa ber hian Mizo lehkha thiamte tan leh
mizo hnam tan thil chiang zawk chhui theihna tur min lo hnutchhiah hi
thil hlu tak a tling. Captain T.H. Lewin-an Chemtatrawt thawnthu a
ziah dan han tarlang ila: " Tehem tadroi kaikuang pan a kuta tsect, A-
htin-a -ur a, ropui kima asha tlgh, hting rarum a -um varung tu ka den
suk" Heng lehkhabu hian tunlaia kan pawm dan nen a intu lo hle.
"Khuavang" chu thlarau tha (Good spirit) Pathian chu thlarau sual
(Evil spirit) tiin a dah tlat thung.
Kum 1894 a Pu Buanga leh Sap upa te'n "a..aw..b" an siam lai
pawh khan Captain T.H. Lewin-a lehkhabu ziah chu mizo tawng zir nan an
hman ber a ni. Mizo literature hian kawng hrang hrangah hma a sawn zel
a, awm dan hlui leh thu hlui tam tak a thing thla a, silhfen thar mawi
tha zawk a inbel chho ta zel a ni.
- Literature ngaihthahna chuan: Mipuitling leh thil chhinchhiah mi leh
rawn tlak mi puitling tlakchhamna a thlen thei.
- Thil hlui chhui theihna, nakin zel atana hman tlak tur document-
record tlakchhamna a thlen.
- Office-lam leh chanchin ziaktute tan belhchian dawllohna a thlen
thei a, thesis ziaktute tan thu dik lakna hnar an tlachham thei.
- Zirna leh mite kaihruai turin hmalakna kawngah tlakchhamna a thlen
thei.
Literatue tihhmasawn tura mamawhte:
- Thu ziak mi leh talent neite tan kawng hawnsak a tul
- Lehkha chhiar tam leh thilhlui chhinchhiah leh vawn that a tul
- Writer's workshop te, Literature Seminar uar a tha
Literature pawimawhna
" 3100 BC vela Middle East Chhehvela hmasawnna leh thanlenna
chhinchhiahna chu Literature-ah a innghat vek a ni" Derek Williams.
Thiamna (Education) te, ei leh bara hmasawnnate, hriselna te,
thil siam chhuahna (Industry) lama hmasawnna te leh hnam nunphung
hmasawnna te hi Literature-ah a ninghat vek a, kohhran leh pawl
rawngbawlna lama hmasawnna te pawh hi Literature ah a innghat bawk a
ni. Thuhriltu (Evangelist) leh Politician -te pawh hi Literature nena
tangkawp thiam an nih loh chuan an daih rei ngai lo. Dr. Billy Graham-
a te, leh Kohhran hruaitu lian tak tak te pawh Literature-mi an ni
deuh zel a. Anmahni irawm atang chhuak thu tha tak tak ziak mite an
ni. A hun laia thil thleng leh awm dan hlimthla chhichhiahtute an ni.
Kawng engkimah Literature hian hma min hruaisak lo a nih pawhin kan
rual tal hian a kal ve tur a ni a, literature hi kan hnunga kan dah
phawt chuan hmasawnna a chak lo anga, hnu hma chhui tur mumal a nei lo
anga, mite hmasawn rualin ke kan pen thei hek lo ang. LITERATURE

By Captain Lianhlira SA.(Retd)

2010 Mizo Book Of The Year Top 10

1 comments
Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV – Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV – Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.Mizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson ThanrvvMizo Academy of Letters chuan kum 2009 chhunga Mizo tawnga lehkhabu chhuak zinga tha zual sawm (Top 10) atan hengte hi a thlang. Chhawrpial Run - KC Vanlalruata ; Fanu Hmangaihna – Lalfakzuala (Maf-a) ; Korea & Ram fan thukhawchang – Dr.Laltluangliana Khiangte ; Lalngaihawmi – RL Thanmawia ; Phuba – J.Lalnangliana ; Pi pute biak hi – Rev. Zairema ; Rintei Zunleng – Lalrammawia Ngente ; Sulhnu hliam – Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV – Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.uma ; Thawkhawchang IV – Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.– Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.– Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.– Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.– Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.Samson Thanruma ; Thawkhawchang IV – Lalhmingliana Saiawi ; Thukhawchang mi pek te hi - Rev. Zairema. Heng zing atang hian a tha zual pathum thlan leh a ni ang a, a tha ber chu April 23, 2010 MAL Foundation Day ah puan a ni ang.

Hlimthla ThlirLetna

1 comments
HLIMTHLA THLIRLETNA

He kum zabi 21-na chhunga khawvel finna leh thiamna, computer
technology lo thang chho zel hian khawvel mihringte nun dan leh
chetdan, rilru put dan leh khawsak dan thlengin a sawi danglam nasa em
em a. khawvel zau tak thin kha thingtlang khawte takte, tapchhak zawla
meilum ai tlang ang hrimin a lo sawrzim (Globalized) ta mai a. hmanlai
pipute thawnthua, 'khuavang mit' an sawi thin ang kha a ni ta ber awm
e. ram hla taka mite nen pawh kan lo inhmelhriat tawnin, kan inhmu
tlang thei ta reng mai. 12.11.06 tlai inkhawm banah Principal,
Salvation Army Officer Training School, Yangon-a Major Zothansanga nen
awmkhawhar hnemah Zoram khawvel internet website kan han bih kual vel
a.
R. Lalvena I.A.S Tamil Nadu Thuziak ' Zohnahthlakte kan inhmuh dan
hlimthla' tih chuan mit a la in min tiphur em em a, fakderna mah nise
Myanmar Mizote hlimthla a hmuh dan chuan min tihlim nasa. Zoram
hlimthla ram dang mizote hnen atanga a lan dan te, Burma Mizote
hlimthla Zoram atanga a lan dan Negative leh Positive te, Mizo
thlahtute hi Burma ram atanga pem thla (thlang tla) an ni tih te,
Burma ramah hian Mizo an lo va pem chho nasa tawh em, tih te leh Burma
Mizote hnen atanga Zoram hlimthla lang hmasa ber share ve tur te in
chona ( challenge ) min pe a. Heng thute hi tlem-a-zawng han highlight
ve zawr ila, hriatsa tawh mah nise, a la hre lote'n a ri-ruag an lo
hmuh ve ri-riai theih nan!
* Zoram chanchin han en zawra lo lang hmasa ber thin chu:
Ramhruaitute'n ram hmangaiha ram tihhmasawnna aiin mahni leh vuang-leh-
vate ham thatna tur an vei zawk thin.
* Tuirial Hydel Project chungchanga 'corruption' te
* Dawt bills te,
* Ram chhungah in-pang-awzial mup mup bakah thiamna chi hrang
hrang zira ram changkang zawka pen chhuah nachang hria an la tlem
deuh.
* Mipui-ah 'simple living, high thinking' aiin ' simple thinking
high living' an tam hmel hle.
* YMA leh SYNOD - in vote hruiin Zoram sorkar rorelute an hlinga,
an pawh dan danin - sorkar a lam thin niin a lang: Puppet Leaders anna
a awm deuh thin.
* Mizoram state - mahni intodelh thei lo, ram rethei hi chawikang
turin sorkarna vuantute hian plan tha siamin an bawhzui lo.
* NGO- a bik takin, Y.M.A ten an tih tur sadai pelin an pen thui
lutuk deuh thin niin a lang.
* Kohhran hruaitu thenkhatte(Theologion) -te an liberal-modernist
lutuk, Pathian thu a dala sakhuana leh khawvel finna an chawhchawrawih
lutuk deuh. A mihring lutuk deuh.
* Sorkarna vuantute'n Synod thu an ngaichang lutuk deuh thin niin
alang. Politic leh Religions a in compromised.
* Mipui mimir nazawngin a chuang a liamin Politic an khel nasa -
Mahni hna lam leh kut hnathawh hlam-chhiahna a hluar phah. Politic
ruihhlo a hluar.
* Zoram hmangaiha tungdingtu tur hruaitu tha a mamawh.
* Drugs leh a ngawlveite'n tual a leng vel.
* Drugs lam dona aiin zu dona kohhranah leh sorkarnaah an nasa
zawk mah.

Hengte hi tlan paha chhiar theih khawpa fiahin Zoram hlimtha lo lang
zawr zawr thin te chu an ni tlangpui. Amaherawhchu a chhe lai hi a
langsar duh bik thin tih erawhchu hriatthiam a
pawimawh hle. Kawl thufingin "Sangha pakhat uihin lawngchhunga sangha
dang zawng zawng pawh a fan chhuak vek thin" an ti a. A thate pawh a
chhiain a hnamhnawih ve rengah ngai mai ila, hriat a nuam deuh awm e.
Mizoram chhungah Blue collar ngaihnepna leh chawimawina a awm meuh
lova, white collar- chawisanna leh ngaihsanna a hluar a, thluakthiamna
hmanga thawktute leh kut hnathawktute a inthlau thla lutuk a- a buk
level - takin, lop-sided awm lova - chawisanna lam a tlem deuh thin.
Kut hnathawktute chawisanna leh ngaihsanna lam uar thei se.
MYANMAR ZOHNAHTHLAKTE HLIMTHLA
Ka pianna, laihrui tlakna leh seilenna Zoram ka chhuahsan atangin kum
40 velah 1992 kum khan kar khat chamin Zoram, Aizawl ka tlawh zawr a.
Zoram ka chhuaksan laia Lushai Hills District leh khawtlang nun, ka
rilrua hun rei tak ka lo vawn him ve tang tang leh ka mithlaa chamreng
ang kha ni tawh lovin, engkim mai a danglam nasa tawh em em a, tawng
hman (slang) ka hriat loh pawh a tam nasa. Hmanlaia Zarkawta Pi Nodami
Tinzu in tlangval thenkhat Zarkawt pheiah " Tlaizawng thingte a par,
Krismas ni nghakin a mawi ngei sang thing lerah…company sumtual a zim
laiah tleitiri kan nek sawrpawr e" tia teng tak taka au thin te kha
misual awm tha duh lo leh sual berah ngaiin kohhran leh khawtlang
lamah penalty an pe thin a ni.
Tunah zet chuan, khangte lek lek, ho lutuk! An chang zo ta. Khanglai
hunah Zoram nun kha a ngaihawm rum rum. Vaivakawn, ka ute inah ka
thleng a, ka insawi hma phei huan tu ka nih an hre lo. Ka chau deuh
avangin pindan ah ka muzal a. ka ute inah chuan a thian thenkhat
sorkar lam hnathawk, Plice officer-te an lo leng a. "Hei, Pu Sap,
mikhual in nei e lo? Khawilam mi nge? " tiin mi pakhat chuan a zawt a.
"Nei e, hei Burma lam mi a nia" tiin a chhanga, zawhna zawttu chuan
rang takin "E! Khai, Pu Sap fimkhur hle rawh. Burma mi a nih chuan eng
emaw zawng a ching ngei ang. Heng ho hian Zoram an rawn chim chinah
hian rukruk leh sualna chi hrang hrang a pung a. Khawlai puanzarte leh
hmanraw bungbel-eng eng emaw taknial pawh ruk an ching a, thlen inte
thawmhnaw ruka tlanbote leh mi bumte an ching nasa a nia! Hmeihhe lam
pawh sumdawng angina an lo kal a, an taksa peng "serh" tlenga zawrh an
thiam a, Drug lam nise an inhmelhriat tha em em vei nen, Zoram nula
tlangval thate an tihhmuh nasa tawh a nia, fimkhur hle rawh u. Hman ni
pawh khan Burma nulain -a awmna ina cheng singthum leh TV a ru a, a
tlan bopui daiha, Jeepin kan um a, champhaiah kan nangching thei a, a
zia-awm hram a lawm!" tiin a sawi ta bawrh bawrh a. Pindan khum atang
chuan lo ngaithla kara, ka thin hi a rimin, a rim thei thlawt lo, ka
zak kimki reng a, ka kun tlawk tlawk a. Chung inlengte chu hmu tura
han chhuak tur pawh chuan ka ke a pen hhuak hreh em em a. An hawn dawn
chuan pakhat chuan "reminder" an pe leh zauh a. Ka U huan "Ka nau a
nia, a thangbo rei em avangin fapa tlanbo kha a ang ve deuh riau a" a
ti a. "Chu, I nau maw?! - A hma a I sawi vat loh le, Pu Sap! Kan sawi
sual duai ang tih a va hlauhawm ve" tiin an inthen ta a. An sawi sual
tam hauh lovang tih ka ring a, Burma mizo nih chu ka inthlahrung rilru
hle a. Burma ram Mizote hi a lan thuak dan chuan kan hlimthla hi a lo
va mawi lo take em? Tiin ka ngaihtuah ta vang vang a. Ani taka, kawng
eng eng emaw avanga Zoram zuk tlawh thinte zinga thenkhat chu mi ni-
khua lo tete te, leh engemaw deuhte an thahnem hle tih chu hai
ruallohin Burma lamah pawh buaipui ngai takte an ni tlat a. Mitha tam
takte tihminghliauva, dik lo tak che a, thil tha lo zuartute hian
Burma Zohnahthlakte hlimthla a hliah a. Zoram lama sualna chi hrang
hrang pulut leh HIV thleng pawha puluttute an ni ti ila a sual tam lo
mai thei, Drugs thlengin!
Burma Zohnahtlak, awmna khaw tinah K.T.P te'n heng thil tha lo ching
te hi siam that tumin hma a la mek a, Rangoon zofa society pawhin hma
a lo mek zel. Zoram rawn tlawh zawng zawngte hi an vai chuan mi tha lo
an ni vek lem lova, mi tha tam tak te hi misualte hian an hliahin an
chimpil ve thin. A tha chu a langsar hara, a chhia erawhchu a langsar
zawk fo thin reng a ni.
Burma Ram chhung mi-leh-sa dinhmun (Citizenship status)
Mizo te chuan ram chhung mi nihna nghet tak an nei a, Burma
independent hma lam daih indopui I-na hma atang reng khan Burma khua-
leh-tui nihna dinhmunah an ding a. Myanmar-ram atanga Mizote hi
Thlangtla kan ni tih chu Historian zawng zawng an inthurual vek a.
Tuna Chin Hills-a cheng zohnahthlak zawng zawngte pawh hi Burma ram
ril atanga thlangtla an ni tih leh, British-in ramri a thendarh tak
avanga hrang ta deuh chauh an lo nih pawh a chiang a. Mizoram leh Chin
Hills Zohnathlakte chu eng thuneihna mahin a khuahkhirh phak loh duhna
lam lama inpem pawlh tawn theih leh inkal pawh theih, leh inneih pawlh
thei dinhmunah an lo ding thin. Kum 1958 - thleng khan zalen taka
inpem tawn thei, hman khat anga luangza thin an ni. Vawiin ni thleng
hian hnam leh tawng a la inlaichin vek a. Hmanlai - kawlram, chhak lam
- Khampat leh a chhehvela - chengza chhul khat kual, nunphung -
zephung leh identity leh culture lama tuma' pawhchah theih loh khawpa
inkhaidiat nghet tlat a ni. Hengte avang hian leilung ramrite'n min
then hrang thin mahse, ramriin a then hran theih loh tawng leh
nunphung - zephung inzawm tlat, khawvel hmun dang khawihmunah mah
laichin dang hmuh tur nei lo, leh awm lo kan nihzia a lan chiantir
deuh deuh ani.
Tin, tuna Mizoram mizo chi-leh-kuang, (Hnam thu-ah) ah hian Chin Hills-
a cheng hnam zawng zawng an kim vek tih theih a ni. Tin, Chin Hill-ah
pawh hnam chi-leh-kuang thu-ah Zoram nen a inzawm vek a ni. Mizoramah
chuan chitin hnam tin infinkhawmin Mizo leh Mizoram a siam a. Chutiang
bawkin Mizo tawng (Duhlian) ah hian Zohnathlak tawng chitin a inzeplut
kim vek a, English-hnam hi Norman - Saxon-in a siam ang leh, English
tawng pawh hian hnam tam tak tawng a seng lut teuh ang hian - Mizo
tawngah pawh hian Zohnathlak tawng chi hrang tam tak a senglut a, chu
chuan Mizo tawng a siam a ni vet lat mai. Zohnahtlakte insuihkhawmna
tura chungkhuanu'n a lo buatsaih a ni lovang tih kan sawi thei lo.
Mizo tawng hi Chin Hills-a Zohnathlakte zingah a darh zau ber a, 2nd
Language nihna hmun a luah tlat a ni. Zohnathlakte zingah hetiang
khawpa darhzau leh tlanglawn tawng dang hmuh tur a awm lo ti ila a
sual tam lo vang. Spring chu press nat poh leh a per na ang hian,
press natna a hluarna apiangah mizo tawng hian a thawkna mai niin a
lang.
Kum 1958 hmalamah kha chuan Kawlramah ram mi chhianchhiahna (National
Registration Card) N.R.C an la siam lova, Mizoram hmun hrang hrang
atanga pemlutte pawh ram thuneihna chuan ram mi-a pawm nghal zel an
nih bakah, Home Minister U Kyaw Nyein-a (Chaw Neing) leh Defence
Minister U Ba Swe (Bah Sui) a te huan Kale - Kabaw Valley- ram ngaw
dur, sai ram leh communist-ral tawm rukna su dar tur leh khaw din
turin Lusei (Mizo) te chu an ruahmansak a. Leilet siam turin Tructor-
te, Hmanraw mamawh eng eng emaw te an pe a. Sorkar atangin cheng tam
tak an puk(loan) tir a, Co-operation dawrte an hawnsak a. Heng sorkar
atanga 'Loan' te pawh hi rulh leh ngai lovin sorkar chuan a ngaidam
hmiah a. A chhan chu Kale-Kabaw Valley ram ngawdur leh rampalaileng ah
Mizoten khawdina chulmamin an siam that tak em avanga ngaidam (Strike-
off) an ni.
Indopui IIna lai pawh khan Lushai scout leh Mechanical Transport
Battalion ten Kawlram chhung-Taungoo velah chanchin leh sulhnu chhui
tham tak tak an hnuhchhiah a ni.
Kum 1962 hma lamah kha chuan Burma Broadcasting Service-ah pawh Burma
Lusei (Mizo)te chuan hun an chang ve thin. Burma sorkar chuan Lusei
(Mizo) Nula leh tlangval zirlai tan special stipend a pe a, Rangoon
Boarder-ah a hu hova chengin nula leh tlangval tam takte chuan High
School an kal tawh thin a ni. Burma sorkar chuan Burma Lusei (Mizo)
Culture leh Literature a hlutpui em em a, Union Day-ah Kum tin a telh
sak thin a. Burma sorkar chuan Burma Lusei te hi an ngaihsakin an
titha em em thin a, englaimahin Burma ram mi (Citizen) in ni love tih
an puang ngai lo. Burma ram chhunga tribe hrang hrangte atangin helna
(Insurgency) lo chhuak thin mahse, vawiin ni thleng hian eng sorkar
hunah pawh Burma Mizo (Lusei) te hian sorkar laka helin an la do ve
ngai hauh lo a ni. Ram mi nihna rinawm taka vuantute an tling a ni.
Burma ram chhanin Lusei (Mizo) sang tam tak sipaia tangin lu chum ban
chum leh, nunna tam tak an lo chan tawh a. Insein war-ah te, Aung-na-
meik leh Yan-Kyi-Aung Operation ropui tak tak ah te, leh ram chhung
insurgent- operation chi hrang hrangah te pawh Lusei (Mizo) za tam tak
chuan nunna tam tak chanin an lo bei ve tawh thin a ni. Hmingthatna
Medal pawh mi tam takin an lo dawng tawh thin. Hunin a chhilh bo mai
atan chuan phal rual a ni bik lova, hailan ve zel atan a tha dawna,
thangtharten an hriat ve zel atan a tha a, hriatna rohlu tak an neih
zel theih nan. Hun a lo inher zela, Josepfa hre ngai lo Lal dang a
rawn inher chhuah hunah pawh a la tangkai zel dawn a ni.

BURMA ATANGA THLANG TLAK HNUA BURMA RAM KIRLEHNA
Mizoram, Tiau thlang atanga Burma ram pem lut leh hmasa ber nia hriat
chu, Kum 1914- January thlaah, Champhai-hmunhmeltha atangin Kapmawia
Pa (A hmingah Kapmawia pa tih a pu hlen a) an chhungkua in an pem
luta, Kalemyo Phaiah awmhmun an khuar a. Kum 1915 -ah hmunhmeltha
atang vekin Pi Thanghangi te chhung, Chawnchhim atangin Pu Rinlohva te
chhungkua an pem lut ve leh a.
Kum 1916 - ah Hringtlang Lal fapa Sainguauva leh in 30 zet chu Kalemyo
phaiah an lut thla a. Khua an sat(din) a, an khaw hmingah Phunchawng a
tam em avangin Phungchawngmual (Letpan kung) an ti a. Hei hi Kawlram
Mizo khaw ding hmasa ber a ni. Tin, a hnu-a lutte khan lo awm hmasa ho
an bel a. Heng hun lai hian Pi Thanghangi te chhung tih chauh loh chu
Kristian an la awm meuh lo.
Kum 1917 - ah Rev. Tuahhranga Pa ho hmunhmeltha atangin in 4 an pem
lut leh a, tuna Myo Hla khaw bul Kawl khua (Tazi) Hmunhnawng khuaah an
awm phawta, 1919 -ah Tuihang hnarah khawthar satin an in sawn leh ta a
ni. Mizo pemlutte zingah Kristian in tlemte an intel khawm tan ta a
ni.
Kum 1919 - ah Champhai - hmunhmeltha khua atangin Pu Suakdaia leh in
10 zet chu Kalemyo phaiah, Natchikung an tih Tuivar khua satin khaw
thar an din a, tun thlengin Khaw ngialnghet tak a la ni zel a. He khua
hi Kristian Biak in din hmasakna ber a ni.
Kum 1922 - ah Khuangleng khua atang te, Chawngtlai atang te Farkawn
atang te, Khawbung, Biate, Kelkang atangte leh khaw dang dang atangin
in thahnem tak an rawn pem lut ve leh ta a. Khaw thar an sat zel a,
Pahranga veng te, Sapchhawna vengte, Lalauva vengte leh Thanglui khua
tih te an ni.
1923 kumah Pahranga leh in 30 dawn lain khaw thar an sat leh a, tuna
Pinkhung khua hi a ni. Tun thlengin khaw lian leh khaw lian leh khaw
phuisui tak a ni. Tun hnuah Falam lam unaute'n an belhchhah ve ta zel
a, khaw lian tak a ni ta.
Kum 1927 ah Sapchhawna leh in 20 laiin Khaw thar satin, Khaw thar an
zuan leh a, tuna kawlphaia Mizo khawpui ber 'Tahan' khua hi a ni. Khaw
hming lo chhuah dan pawh hi: Kum 1913 velah khan Chil Hills atangin
Sijang mi tlemte-in tuna Satawm veng thlang lawkah hian khua an din a.
An khaw hmingah, thlangra ang maia a zawl duai avangin "Tanghem" an ti
a, chu chu thlangra/ sisep tihna a ni. A chhehvela kawl hovin an lam
fiah ve thiam lova, 'Tahan' tiin an lam ri a. Chung Sijang ho huan
phairam an ngeih tak loh avangin tlangram lamah an pem chho leh ta vek
a, khaw ram a lo ni ta a.
Tuna Sapchhawna hovin khua an han din ve pawh chu kawl hovin 'Tahan'
tiin an ko ta zela, chu chu khaw hmingah an pu hlen ta a ni. 'Tahan'
tih chu sizang tawnga 'Tanghem' tih atanga kawlho lam rik dan a ni.
Kum 1930 ah Pu Sainguauva hovin, Phunchawngmual atangin Khaw thar an
sat leh a, tuna indaigon, Myohla khua hi a ni ta a ni. Tuihang khuate
leh Letpanchaung khua te pawhin an fin chho vet a zel a, Mizo khaw
lian tam leh ngialnghet tak a lo ni ta zel a ni. Kale - Kabaw phaia
khawthar sata dintute hi Zoram atanga pemlet-mizo vek an ni a, a hnu
lam hun rei tak hnuah Chin Hill lam unauten - mizo khau te hi an bel
ve ta zel a ni.
Kalemyo - Tahan chhehvelah pawh khaw thar an sat a, an zuan zela heng,
Letpanchhawng (Tuithiang) Tuingo, Tuithiang, Vutbuak, Vaphai,
Phulmawi, Mualzawl, Khawmawi tih ang te hi a ding ta zel a, Zoram
atangin a za tel- a za telin kum tin an pung nasa ta em em a ni.
Henglai hun hian Chin Hills-a Zohnahthlakte tumah Kale phaia pem lut
an la awm lo a ni. Chu tih laia Kalemyo Lal chu U Po Taik (Phutaih-a)
a ni a. Mizo ho a ram chhunga rawn pem lutte chu a lo lawm em em a, an
harsatna tinreng ah tanpuiin township hrang hrangah pawh Mizo pem
tharte tanpuina tur funds a khawn sak bakah, damdawi lamah pawh
Kalemyo Doctor-te hruaiin Mizo ho khua a fanpui a, damdawite a sem
thin a ni. Japan ral lenlai pawh khan Mizo khua, Myo Hla khua te chuan
ral tlan ve lovin an tuar khawchhuak a. Kalemyo Dawr kai ho dawrte
rukru keh suamhmang ten an ruksak nuai nuai lai pawh khan Mizo ho
chuan an venhimsak zawk a. Kalemyo kawl Puithiamte (Monks) leh
roreltute pawhin Mizo ho thatzia leh tlawmngaihzia chu a hun lai na na
na chuan an sawi ning thei lo hial a ni. Heng Mizoram atanga Mizo nun
hlu, tlawmngaihna, tuma zirtir leh vuahchawp ni lova-an nuna an nunpui
hrim hrim kha a la tha em em a. Huaisenna lamah pawh 'Thian chhan thih
an ngam fo thin' tih nghet taka nunpuitute an ni. Hranghluite kha a
tam ber chuan mual an liam zo tawh a, thang-leh-thar zel ten an hnen
atanga thu-rangkachak dawn a tul takzet ani.Burma rama pem-kir-leh
Mizote hian thil harsa tak tak te, rapthlak elkhen te, ropui leh
thilhlu tak takte leh hun khirh paltlangin tuna - an Generation-next
te hi an rawn hlang chhuak ta a ni. Tuna thangtharte hi chu Kawlram
piang- mizo an lo ni ta a ni.
Hun a lo inher danlam zela, kawl puithiam un fe fe leh ril fe-fete
hnen atangte, kawl khaw chhung upa elkhen, kum 100 dawn laia upate leh
mithiam tak takte hnen atangin thu an dawng sawng thin a. Ngaihnawm
leh benglut tak tak thute an dawng sawng thiam tan ta a ni. Chung an
thu dawnte chu Khampat Bungpui-Mizote thlangtlak hma an lo chenna hmun
chanchinte a ni. Hetiangin: Kum 1902 khan Tamu Kawl upa tak hnen
atanga Pu Hranghmingthaa thu dawn lakchhawn zel dan chuan:-
Mizote hi Khampat hmuna an awm lai chuan "Renglal" neiin an awma. An
"Renglal" chu Chawnmanga a ni a, a hnuaia roreltute chu -
1. Chhim lam awptu : Liansia
2. Hmar lam awptu : Zingtova
3. Ram leh lei awptu : Luahpuia te an ni a.
Heng hun lai hian "Shan ral"(Tuna Shan-Burma an tih tak, Kale-Kabaw
phaia lo chambang "Kawl" kan tih tam zawkte hi Kawl tak ni lovin, Shan
Thlah vek an ni a. An tawng pawh hi Kawltawng thlawp hle mahse, kawl
tawng aw phawi nen a dang daih a ni) an tuar lova, Mizote chuan
thlangtlak zai an rel ta a. Thlang an tlak dawnin Lal Luahpuia chuan
Bung a phun ta a. Serh-leh-sang nen meuh thutiam an tiam hnan ta a."He
Bung zar hian lei a thlen hunah lam ang letin he Bungpui hmunah hian
Zofaten Vangkhua kan din leh ang" tiin thurochhiah leh thutiam nghet
an siam a. Chumi hnu-ah mawhphurhna hrang hrang inpe-in thlangtlak zai
an rel ta a.
A hlawp hlawpin, a chi-chiin, a thlur thlurin an chhuak ta mup mup a.
A then hmar lamah, a then chhim lamah, tuna Chin Hills-ah te, Mizoram-
ah te, Manipur lam leh Vairam thlengin an lo darhsarh zota a. Han
awpkhawm leha Reng Lal pakhat hnuaia awm a lo harsat tak avangin a chi
chiin Lal an insiam ta a, unau chhul khat kual thin kha ram leh
leilungin a lo then darh zota a ni. Hengte hi thutaka innghat a nihzia
chu "Tribe khat" Language, culture, Identity leh hmel-ah a-
intirameikai a, a la inkhaidiat tlat a ni.
HRANGHLUITE'N KHAMPAT BUNGPUI RAM AN CHUAN TA
Pu Rokunga chuan," Tahchuan sawmfang hmin vur angin a var an ti, pipu
sulhnu Phungbung min nghahnaah", tiin hla a lo siam a. A hunlai na na
na chuan he hla hian Zoram dung leh vang a fang chhuak a, mitin ka ah
a khat tlat a. Chin Hills- Zohnathlak lam thlengin a deng chhuak a
ni.
Kawl puithiam un-elkhente leh khawchhung upa el-khente hnen atanga an
pipute thuhlanchhawn Mizo hranghluiten an lo hriat thin te leh Pu
Rokungan hla ropui taka a lo chawi Pipute "Phungbung min nghahna" hmun
chuan Mizo hranghluite thinlung a chawk tho nasa ta em em a.
Pipute Phungbung min nghahna hmun Khampat ram va chuan turin
Hranghluite an chhuak ta a ni.
8.2.1952 ni-ah Kawl khua Thingzen khaw awptu Lal U Kaung Zan-a phalna
leh hriatpuina lain- ama hovin Khampat lam panin an chhuak ta a. Heng
hranghlui, sulsutute chu:
1. Pu Thanghleia 4. Pu Hrangnawna
2. Pu Hrangbuanga 5. Pu Liantawka
3. Pu Vanlalawia 6. Pu Hranghmingthanga
7. Pu Liansanga te an ni.
Thingzen khaw lalpa U Kaung Zan-a ho chuan tuna Khampat khaw hnuai
Kawl khua ah an lut a. He khaw Lal U Aung Ka Lin-a leh Lal dang U Mya-
Phe-a hruaiin Khampat, Pipute Phungbung min nghahna hmun chu 9.2.1952
ni-ah an lut ta a ni. Riah hmun khuarin ni 5 dawn lai an cham a. Kawl
Lal-3 te nen sawiho tur leh tihtur pawimawh zawng zawng an tih zawh
tawh hnu-ah 13.2.1952 niah Kawl Lalhote nen inremsiama inmangtha-in
Tahan lam an pan phei leh ta a ni.
Henglai hun hian Kalemyo atang Tamu inkar hi ram palaileng, Sai ram,
Communist-ho tawm rukna hmun ralti tak a ni a. Suamhmang chi hrang
hrangte inhnawhkhawmna hmun a ni. Mihring an awm mang meuh lova, inkar
hlat tak tak Kawl khaw te tak tete chauh a awm pheuh pheuh chauh a la
ni a, mitten an la tlawh dar em em lova, ram ruak ang a la ni. Sorkar
lam pawhin a ngaithah lam ram a la ni.
20.3.1952: Ram thuneihna leh khaw lalte remtihpuina leh hriatpuina
neiin Pipute Phungbung min nghahna hmun Khampat-ah chuan, "Zofate kan
lo kir leh ta" tiin a hnuaia chhungkuate hi thukhat vua leh mahni
chhungkaw hamthatna mai zawng lovin hnam tan theih tawp chhuaha
thahnenngaihna thinlung nen an pem lut ta a ni.
1. Pu Thanghleia 6. Pu Lalpianga 12. Pu Hranghmingthanga
2. Pu Hrangbuanga 7. Pu K.Manliana 13. Pu Liansanga
3. Pu Chalhranga 8. Pu Liantawka 14. Pu Luaia
4. Pu Vawmkuala 9. Pu Thanmawia 15. Pu Phira
5. Pu Suakchhunga 10. Pu Thangthula 16. Pu Suakthuama
11. Pu Chhawnthuama
Khampat Bungpui hmunah hian Bawk te khawhin an awm phawta. Bungpui
hmunah hian kum khat an awm hnuin Motor kawng kam, tuna Khampat khaw
hmun hi satin an insawm chho leh ta a ni. Rei loteah in 100 an tling
nghal a. Tunah phei chuan Chin Hills atangin Falam leh Halkha thahnem
tham takin Mizo khaw sah thar khampat hi an rawn bel ve ta a. Tunah
chuan in 2400 lai an lo ni ta ni. Sorkar pawhin Township hmunpuiah a
hlang kai chho ta a ni.
KANAN: Kanan khua hi 1952 February thlaah Pu Saptawna leh a thianten
an sat a, an din a. Pu Vawmkuala, Pu Suakdaia leh Pu Thantlaia ten Pu
Saptawna chu an thlawpa, an pem lut ta a ni. A hming hi Methodist
Minister Pu Dengkungan a phuahsaka, an remtihpui a, "Kanan" an ti ta a
ni. A ram a tha a, tui a tha bawk a, sangha a tam em em avangin
"Kanan" khua an ti a. Mizoram hmun hrang hrang atangin an pem belh zel
a. Tun hnu-ah Chin Hills lam atang leh khuangsai tam tak an pem lut ve
ta zel a, khaw lian leh hausa ngialnghet in 1000 chuang zet an lo ni
ta a ni.
CHANGELZAWL: Kalemyo atanga Tamu lam mel 28 velah a awma. 1974 ah Pu
Pahrawta leh Pu Thangchianga te chhungkua-in an sat a, he mi kum
chhung vek hian in 30 an tling thei a ni. Changel a tam em avangin
"Changelzawl" tih a ni. Fu huan tha tak tak an nei a, khaw nuam tak a
tling.

HMUNTHA(Saw-Bwa-Yi-Shin)
9.3.1956 ah Mizoram atanga rawn pem lut tharte'n khua satin an din a
ni. Khaw sattute chu:
1. Pu Saichhuma 6. Pu Hrangthiauva
2. Pu Thansanga 7. Pu Thangtawia
3. Pu Vanhauha 8. Pu Aisela
4. Pu Sawiluaia 9. Pu Sawikunga
5. Pu Tlailiana 10. Pu Lianhnuna te an ni.
A hmun hi a that em avangin "Hmuntha" tiin a hming an sa a ni. Tunah
chuan tlangram lam Teddim thahnem tawk takin an rawn vel thla ve ta
zela in 600 chuang an ni vet a. A thlang lawkah hian Kawl khua a awm
a, chu chu Saw-Bwa-Yi-Shin an ti a ni.
ZOHMUN(Bouk-Kan): Kum 1948 kumah Pu Hauliana leh Pu Ginthawma te din a
ni. Zoram hmar lam atanga pemlut an thahnem em em a, khaw changkang
leh khaw nuam tak a ni. Tunah chuan in 600 chuang zet an ni. Zohmun
awmna ram hi Kawl hovin "Bouk-Kan" an ti a, "Lalruangasehnawt Dil"
tihna a ni awm e.
KHAWHMUNNUAM: A hmun hi a nuam em a, "Khawhmunnuam" tih a ni. Kum 1956
ah tuna Khawhmunnuam piah lawkah khuangsai mi Pu Sojama chuan khua a
sat a, Khuangsai deuh vekin an bel a. Kum 1984 ah Pu Phirthanga chuan
tuna Khawhmunnuam khua hi satin a din a. Mizo in tam takin an bela,
tunah chuan Khuangsai ho pawh khan Pu Sojama khaw sah kha chhuahsanin
Khawhmunnuamah hian an rawn insuan lut vek tawh a ni.
MAMOUH - HAIZAWL - THANTAPIN: He khua hian hming thum a nei a, mahse
sorkar official-chuan "Htantapin" tih a ni. Presbyterian Church-in
"Mamouh" an ti a, Methodist Church-in "Haizawl" an ti a. Salvation
Army- in "Htantapin" an ti thung. Kum 1940 hma lamah Kawlho in 200 lai
an awm a. Indopui II-na velah khan he khua hi an chhuah san veka, khaw
ram phul mai a ni a. Kum 1949-ah Pu Zamchina chuan khua a din thar leh
a, Zathlir lam atangte, Khuangleng lam leh Manipur Mizoten an bel a,
tunah chuan in za nufa an tling a ni.
TAMU: Tamu khua hi India ram dep khawpui pawimawh tak sumdawnna
khawpui a ni. A chhunga cheng te hi Zohnathlak hnam chi tinreng an ni
a. He khua hi kum 1801 velah Shan ho din niin an sawi . Kum 1925 ah Pu
Dengkunga(Fam) (tunhnua Methodist Minister lo ni ta) chu N.E.I.G
mission chuan Burma ram thim su turin an tira. Amah hi Ngopa khua a
ni. Tamu leh a chhehvelah rawng a bawl nasa em em a, Tamu bul Nakala
hmunah a cheng a, a chhehvela hmantin tawng pawh mahni tawng ang
chiahin a hmang thei vek a. Rev. Dengkunga rawngbawlna chuan Tamu lam
chanchin a tihlar phah em em a. Mizote beng a verh tak riau avangin
kum 1952-ah Mizo hengte hi an pemlut ta hial a ni. Pem lut hmasa berte
chu:
1. Pu Bata 5. Pu Bekunga
2. Pu Khawkhuma 6. Pu Rochunga
3. Pu Thangkhuma 7. Pu Lianhauva
4. Pu Liankhawsiama 8. Pu Kapzova te an ni.
Mizo tam tak an pem luta, an hmun thar din vengte hu Kawl sumdawng
hausa-in an leisak zela, a hmun tha laite hu an tawlhsan zela, tunah
chuan Mizo a hlanga awmin a veng ang deuhin an awm a ni. Tamu-ah hian
kohhran hrang hrang 17 leh Biak in 30 vel a awm a ni.
Tin, Kawlram chhungril zawkah in leh lo neia cheng Mizo thahnem tawk
tak an awm a. Shan state-lam Taung Gyi-ah te, Namhu, Lashio, Maymyo.
Tin, Taungoo -ah te, Rangoon -ah te leh hmun hrang hrangah kohhran
rawngbawl leh in leh lo neia khawsa an thahnem fe bawk a ni. Burma
Mizote hi Mizoram atanga pem lut leh, Sipai tanga pension hnua awmhmun
bengbel te an tam bera. Tunah chuan khang (originated from Mizoram) mi
hmasa te kha a lo dam chhunte chu kum 70/80 vel an lo ni tawh a. A tam
ber chu an boral tawh a, a dam chhun an la awm pheuh pheuh a, mipui
tlar hnung lam chu an chantawk a lo ni ta a. Heng Zoram chhuak
hranghluite atanga lo piang chhuak, thangtharte chu "Burma Born" an ni
tawh a ni. Hranghluite hnen atangin computer Technology lam zirtur awm
lo mahse, Mizo culture, identity leh literature lam thilah na na na
chuan thangtharte tan ro hlu an la tling a, an hnen atnagin zirtur tam
tak a awm a ni tih hriat a tha hle ang. Tuna thangtharte hi Kawlram
piang Mizote (Burma Born-Mizo) an lo nit a a. Hnam lian zawk kara sei
lian an lo nih takah chuan Mizo Culture, Literature leh Identity
zirtur an nghah hle. Hranghluite hnen atanga thu dawn chhawn leh an
pipute hmanlai nun hriat tam a tangkai tih hria thangtharte zingah an
lo awm ta zauh zauh a, a thlamuan awm tan dawnin a lang.
Goethe-a chuan "The decline of literature indicates the decline of
nation" a lo ti a. Mahni hnam nun, chanchin thu-leh-hla, zephung
phatsan chu mahni hnam phatsan tih entira, hnam bo tih a kawk a ni.
Zoram pawna piang leh seilian Mizote hian kan innghahna leh kan
darthlalang ber tur chu Mizoram a ni bawk. Pu L.Keivom-a chuan, "Zoram
a hritlan chuan Zoram pawna zofate pawh kan lo hahchiau ve thin" a tih
hi thudik (axiom) a ni hrim hrim dawn. Burma ram chhung piang China-ho
te pawh hian an Beijing leh Peking an theihnghilh thei bik lo.
Kum 1935 Mizoram Harhna ropui tak chuan Chin Hills-a unaute a vei nasa
ta em em a. Zoram atangin mi tam tak Pathian thu hrilin Hualngo
tlangdung an fang a. Mi tam tak Kristian-ah an in-pe a. Pathian thu
bakah Pathian fakna hlate, lehkha ziah leh chhiarte an zirtir nasa a,
an hlawhtling hle nghe nghe a ni. Kum 1889-ah American Baptist Mission
tirhin Arthur Carson-a te nupa chuan Halkha bialah rawngbawlin
Kristianah mi tam tak an la lut a. Falam bial lenchung leh lenliam
lamah erawhchuan a hming chauhin rawng an bawl a, mi tlem te chauh an
nei hmana, ramthim tak a la ni. Mizoram harhnain a hrinchhuah
Kristiana inpete chuan anmahni enkawlzui turin Zoram Synod an au a,
Baptist field a nih avangin an inrawlh tha thei meuh lo. Manipur-
Senvawn lama N.E.I.G an bel leh a, N.E.I.G huan H.K Bawichhuaka an
rawn tir a. Hmawngkawn khua chu hmunpuiah neiin rawng a bawl ta a ni.
Kum 1938 khan Independent Churh of Burma (I.C.B) an din ta a. Indopui
II-na a lo chhuah tak avangin Senvawn lam nen an indawr tha thei ta
lova, Hualngo tlangdung- Lenchung leh lenliam mi tam tak chu khawvel
mi, zu leh sa lamah an tla lut leh ta a, ramthim tak a ni leh ta a.
Henglai hun hian Bible Mizo twang ziak te, Mizoram lam atangin Pathian
thu hriltu te an mamawh nasain Pathian thu-ah an riltam em em thin tih
thu Zoram lamah a thang nasa em ema, kohna ri a thang nasa em em a. Pu
Robuanga, Ruantlang khua chuan Pathian kohna dawngin Falam bial -
lenchung leh lenliam-a unaute riltam leh tuihalte hnenah Pathian thu
sawiin a fang vel thin a. A theih ang angina Mizo Bible te, Pathian
thu lam ziakna lehkhabute, Mizo tawng leh Mizo lehkha ziak zirna bute
khawn khawmin a han sem thin a ni. Henglai huna chhul khat kual unaute
chuti taka Mizo tawng ziak leh chhiar lamah te, Pathian thu-ah te leh
khawsak dan lam thlenga rualban lo lutuk leh hlamchhiaha an awm tih
hriatna chuan Mizoram mipuite rilru a khawih nasa ta em em a ni.
Mizoram mipui chuan unaute chutitaka harsatna, manganna leh ziak leh
chhiar (literature) lama rual ban lova zanthim hnuaia thute chu kut
kuangkuahin a ui-tuilian-thlir mai mai thei ta aw-zawng lo maia.
Hualngo tlangdung chu Falam tawngin a hliah khuh deuh vek tawh nghe
nghe a ni. Tunah erawhchuan Hualngo tlangdunga unaute chuan Mizo tawng
- literature a thanglian chho zelin an hmanlai tawng tam tak an bansan
deuh vek tawh ani.
Kum 1946-ah Y.M.A (Hmana Y.L.A) te chuan Mizoram pum huapin lunglei
kawng leh Champhai kawngah "Chanchintha Bawm" chu Aizawl Missioin
veng atanga tannin khawtin an zawn ta a. Khaw tinin - Bible, Hla bu,
Sam bu, Mizo tawng zirlaibu, Zirtirhbu, Zirtanbu, Chaicheh, Tu thlawh,
Chem, Puan, Kawr, Bungrua leh thawmhnaw dang dang an lo pe zel a.
Thingrem tam tak khatin khaw tina nula, tlangval ten an inhlan chhawng
zela. Zoram chu khawrihnim tlawngnuar vua ang tluk tlukin a phul hian
a phul liam vut vut mai a. Chhim lam thlur leh hmar lam thlur te kha
Champhaiah intawk khawm ta a. Champhai intawh khawm ni chu a tel ve
leh a hmutute chauh lo chuan a ropuizia an sawi thei lo (Kei pawh ka
lam ve nasa). Hemi ni hian Mizo Silai, tukuli, Awlan leh ulhbun silai
a ri ulh ulh a, Pitar-Putar tap hawm hawma tawngtai thawm nen, Y.M.A
nula-tlangval leh mipuiten khuangpui leh khuangte ri chawihmawi tak
nen, "Chhaklamah a kal zel ang, Halleluiah!" tiin flag puanzar tam tak
nen Pu Robuanga hovin Y.M.A te chuan Tiau lamah an awi liam tam up mup
a. He hun pawimawh leh theihnghilhtheih loh tur khawpa Hualngo
tlangdunga thil thleng hian Hualngo tlangdung chu a chawikang nasa ta
em em a ni.
Tiau ralah - Lenchung leh lenliam khaw tin fangin an sem ta zel a.
Chanchintha Bawmin a thlenna chin chu a hriat hle. Harhna ropui tak a
thleng a. Zai leh lam, tawngtai leh tah a tawp hlei thei lo.
Tawnghriatloh leh Khurhna an chang a. Mi tam takin Ramhuai hnena
inthawina paihin Kristianah an inpe zung zung a. Lenchung leh
lenliamah chuan Pathian hnathawh a lang nasa em em a, tawng leh
Mizotawng lehkha ziah leh chhiar lamah chauh pawh ni lovin Kristianna
lam chenin bulthut leh bultana nasa tak a din chhuahsak ta a ni. A bik
takin Lenchung khaw 12 - Seipui, Thlancing, Congthu, Lonsau,
Khiangzang, Sum Dihai, Relsing, Lun khua, Lianduh, Khawsum, Airebual
leh Ngalti khuate chuan anmahni hringtu Zoram Presbyterian Church chu
ngainain 1956 February 6-ah Presbyterian Church an din ve ta a ni.
Chin Hills- Hualngo tlangdunga Kristian mi 2813 laiin kum 1955 atangin
Tahan Methodist Church - an zawn thla ve ta bawk a. Heng atang hian
Hualngo tlang dung Methodist te chu, ziak leh chhiar zirna lam
thlengin Rev.Zokima'n buatsaihsaka, Mizo lehkha chhiar leh ziakah hma
an sawn ta em em a ni. Mizoram harhna leh chanchintha Bawm hian hna a
thawh nasatna hi thangtharte tan theihnghilh mai chi a ni lo vang.
Article dang ang lo taka he thuziak inchawhpawlh nuaih atang hian
Kawlram Mizote initiative, activities leh hlimthla a ri-ruanga a lan
theih hram beisei a ni. Dale Carnegie-a lehkhabu-ah, "Two men looked
out from prison Bars, one saw the mud, the others saw Stars" a tih
angina, he thuziak inkalthelh nuiah atang hian chirh-diak ten-awm tak
hmu lova, arsi engmawi tak hmutu zawk i nih beisei leh ngen i ni.
By :- Capt. Lianhlira (R) SA, Yangon, Myanmar

Mizoram Hmar lam Tlangdungah

0 comments
MIZORAM HMARLAM TLANGDUNGAH RIAL , RUAH LEH THLI-IN THIL TICHHE NASA

Vawiin Pathianni, March ni 28, 2010 khan Hmar tlangdungah rial a tla nasa hle a. Khaw engemaw zatah In tam tak a deng chhia a, Rial tla hian Biak In te pawh a den chhiat avangin zanin (March ni 28, 2010) hian inkhawm thei lo kohhran an awm nual a ni.Rial tla hian Bukpui khua tlaklam ah thli leh ruah bakah rial nasa takin a sur a, rial tla hian In chung engemaw zat a deng chhia a, Ar pawh a thi nual niin thudawn a ni.Rial tla hian Bukpui-ah hian Presbyterian biak In leh Salvation Army biak In chung pawh a den chhiat avangin zanin (March ni 28, 2010) hian an inkhawm thei lo a. Vawiin (March ni 28, 2010) tlaia Bukpui atanga thudawnna in a sawi danin ruah tlem a sur leh a nih pawhin in luah tlak loh In 100 a awm theih mai dawn thu a sawi a, rial hian In hi a dengchhe hlawm hle a, a bikin tlak lam pang darthlalang chu a deng keh vek niin thudawnna chuan a sawi a ni. Bukpui khua hi In 240 khuaa inchhal an ni a. Naktuk (March ni 29, 2010) lam khian heng in chhiate hi thawmthat hnatlang an nei dawn a ni.Bukpui bakah hian Suangpuilawn khua chu rial tla tuar nasa an ni bawk a, he khuaah pawh hian In 73 chu a chhia niin V/C te hnen atangin thudawn a ni a. Biak in pawh a chhiat avangin zanin (March ni 28, 2010) hian an inkhawm thei lo niin thudawnna chuan a sawi bawk.Hmar tlangdunga rial tla hi a tam thawkhat hle a, khawlai pawh suahdur nena thenfai ngai hial khawpin a awm niin thudawnna chuan a sawi a, Darlawn-ah In 100 vel a deng chhia a, Sawleng khuaah In 135 vel, Kepran-ah In 62 vel, Sunhluchhip-ah In 8 chu a dengchhe vek a, In 8 chu thawm that theih a ni. Serzawl-ah In 11 a chhe vek a, In 22 thawm that theih a ni a, Sailutar-ah In 64 a chhe bawk.Phuaibuang-ah pawh rial tla avang hian an buai hle a, thuchiang nghah mek a ni.
Thulakna: www.zawlbuk

Friday, January 22, 2010

MIZORAM HI

0 comments
Mizoram hi zirna hmunpuiah siam kan tum: Minister Mizoram hi zirna hmunpuiah siam kan tum: Minister Sawta
By Editor Saturday Jan 16 2010 12:04 pm
Education Minister Lalsawta chuan, Mizoramah technical/vocational education uar a nih dawn thu sawiin, “Mizoram hi zirna hmunpui (hub of education)-ah kan siam theih kan ring nghet tlat a ni,” a ti a; technical education uar a nih dawn avang hian college leh higher secondary school-te tihtlem a ngai dawn nia a lan thu a sawi.
Education Minister hian nimin khan Press Club-ah thuthar lakhawmtute kawmin, education hub-a Mizoram siam tum a nih thu hi a puang. Minister chuan, “Mizote tan khawvel leh India ramah hmun sang kan luah theihna hi zirna niin kan hria.He mi kawngah hian theihna kan neih bakah, kan ram hlutzia ngaihtuahin, zirna hmunpuiah kan siam theih kan ring nghet tlat a ni,” a ti.
Lalsawta chuan, zirnain zirlaite thiamna tak tak pe se, an thiamna chu sorkar kher lo, company leh mimal tan pawh hman tlak an neih theihna tur leh, mahni puala eizawnna an neih theih zawk nan vocational/technical studies uar tum a nih thu sawiin, sorkar laipui pawhin technical lam zirna chu khawvel than dan enin a pawimawh thu a sawi.
Mizoramin technical institution pahnih kan neih – Mizoram Polytechnic, Aizawl bakah, tun hnai khan Champhai, Kolasib, Lawngtlai leh Mamit-ahte polytechnic din phalna sorkar laipuiin a rawn pek thu Minister chuan a sawi.
Lalsawta chuan, National Institute of Technology (NIT) pawh Mizoramah din a nih dawn thu sawiin, hemi atan hian ram acre 30 mamawh a nih thu a sawi a, NIT hi academic session tharah bul tan a nih dawn thu a sawi bawk.
Hetianga technical studies lam uar a nih dawn avang hian tuna Higher Technical Education department budget zawng zawng zinga 7% chauh technical studies lamin a chan thin pawh her rem a ngaih tur thu sawiin, Lalsawta chuan, :Kan sum hman dan hawi zawnga khawih loh theih loh avangin college pangaite pawh kan tihtlem a, kan neih ang angte tihchangtlun lehzual a ngai dawn niin a lang,” a ti. Tunah hian Mizoram pumah sorkar college 22 a awm mek.
Technical studies uar tum a nih avang leh sum lama harsatna avangin Mizoram sorkar hnuaia higher secondary school 86-te pawh tihtlem a, a awm angte tihphuisui lehzual a ngaih dawn thu sawiin, Minister chuan, “HSS kan neih ang ang hi subject tam zawk zir theihna leh hostel changtlung zawk leh lecturer tam zawk nei tura buatsaih a ngai dawn a ni,” a ti. Singapore mithiamte’n Mizoramah Rajiv Gandhi University din an rilruk mek thu Lalsawta chuan a sawi bawk.
Mizorama technical studies uar tum a nih chungchangah hian Minister Lalsawta chuan, mimal leh pawl finchhuahna leh rawtna an dawng their eng tih a sawi. Sorkar hmasain sikul hrang hrang 337-te dinhmun sang zawka a dah vanga Education department-in sum lama harsatna lian tak a tawh thu leh, chung sikulte dinhmun chu ennawn tum a nih chungchang pawh Education Minister chuan a sawifiah a, “Ruahhman lawkna awm loa sikul 337 zet mai dinhmun sanga hlankai hi kan phurrit lian ber a ni. Kan kal nawk nawk hnuah kan ngawl tain kan hria a, Kal ngiahna a awm tawh lo ni,” a ti.
Lalsawta chuan, kum 2008-a middle school leh primary school-a Operation Blackboard hnuaia zirtirtu 227 lakte chu an hlawh lakna thin, CSS atanga sum lo kal a tawp tawh avangin Plan sum hmanga enkawl an ni tih a sawi a; hemi avanga budget-a telh loh Plan sum hman ngai zat chu kum khatah Rs. 2,72,40,000 a ni tih a sawi.
CSS hnuai thoa high school leh middle school Hindi Tescher 491-te pawh CSS sum a tawp avangin Plan sum ring tura tih a nih thu Minister chuan a sawi a, chumi avanga kum khata sorkar sum sen belh ngai zat chu Rs. 5, 88,00,000 a nih thu a sawi. Sorkar hmasain sikul 337-te dinhmun sang zawka a hlankai avanga sorkarin kum khata sum a sen belh zawng zawng chu Rs. 11,11,73,000 a ni tih a sawi bawk. Minister Lalsawta press conference-ah hian Parliamentary Secretary (Edn.) Chawngtinthanga, School Education Secretary K. Riachho leh mi pawimawh dangte an tel.Mizoram hi zirna hmunpuiah siam kan tum: Minister Sawta
By Editor Saturday Jan 16 2010 12:04 pm
Education Minister Lalsawta chuan, Mizoramah technical/vocational education uar a nih dawn thu sawiin, “Mizoram hi zirna hmunpui (hub of education)-ah kan siam theih kan ring nghet tlat a ni,” a ti a; technical education uar a nih dawn avang hian college leh higher secondary school-te tihtlem a ngai dawn nia a lan thu a sawi.
Education Minister hian nimin khan Press Club-ah thuthar lakhawmtute kawmin, education hub-a Mizoram siam tum a nih thu hi a puang. Minister chuan, “Mizote tan khawvel leh India ramah hmun sang kan luah theihna hi zirna niin kan hria.He mi kawngah hian theihna kan neih bakah, kan ram hlutzia ngaihtuahin, zirna hmunpuiah kan siam theih kan ring nghet tlat a ni,” a ti.
Lalsawta chuan, zirnain zirlaite thiamna tak tak pe se, an thiamna chu sorkar kher lo, company leh mimal tan pawh hman tlak an neih theihna tur leh, mahni puala eizawnna an neih theih zawk nan vocational/technical studies uar tum a nih thu sawiin, sorkar laipui pawhin technical lam zirna chu khawvel than dan enin a pawimawh thu a sawi.
Mizoramin technical institution pahnih kan neih – Mizoram Polytechnic, Aizawl bakah, tun hnai khan Champhai, Kolasib, Lawngtlai leh Mamit-ahte polytechnic din phalna sorkar laipuiin a rawn pek thu Minister chuan a sawi.
Lalsawta chuan, National Institute of Technology (NIT) pawh Mizoramah din a nih dawn thu sawiin, hemi atan hian ram acre 30 mamawh a nih thu a sawi a, NIT hi academic session tharah bul tan a nih dawn thu a sawi bawk.
Hetianga technical studies lam uar a nih dawn avang hian tuna Higher Technical Education department budget zawng zawng zinga 7% chauh technical studies lamin a chan thin pawh her rem a ngaih tur thu sawiin, Lalsawta chuan, :Kan sum hman dan hawi zawnga khawih loh theih loh avangin college pangaite pawh kan tihtlem a, kan neih ang angte tihchangtlun lehzual a ngai dawn niin a lang,” a ti. Tunah hian Mizoram pumah sorkar college 22 a awm mek.
Technical studies uar tum a nih avang leh sum lama harsatna avangin Mizoram sorkar hnuaia higher secondary school 86-te pawh tihtlem a, a awm angte tihphuisui lehzual a ngaih dawn thu sawiin, Minister chuan, “HSS kan neih ang ang hi subject tam zawk zir theihna leh hostel changtlung zawk leh lecturer tam zawk nei tura buatsaih a ngai dawn a ni,” a ti. Singapore mithiamte’n Mizoramah Rajiv Gandhi University din an rilruk mek thu Lalsawta chuan a sawi bawk.
Mizorama technical studies uar tum a nih chungchangah hian Minister Lalsawta chuan, mimal leh pawl finchhuahna leh rawtna an dawng their eng tih a sawi. Sorkar hmasain sikul hrang hrang 337-te dinhmun sang zawka a dah vanga Education department-in sum lama harsatna lian tak a tawh thu leh, chung sikulte dinhmun chu ennawn tum a nih chungchang pawh Education Minister chuan a sawifiah a, “Ruahhman lawkna awm loa sikul 337 zet mai dinhmun sanga hlankai hi kan phurrit lian ber a ni. Kan kal nawk nawk hnuah kan ngawl tain kan hria a, Kal ngiahna a awm tawh lo ni,” a ti.
Lalsawta chuan, kum 2008-a middle school leh primary school-a Operation Blackboard hnuaia zirtirtu 227 lakte chu an hlawh lakna thin, CSS atanga sum lo kal a tawp tawh avangin Plan sum hmanga enkawl an ni tih a sawi a; hemi avanga budget-a telh loh Plan sum hman ngai zat chu kum khatah Rs. 2,72,40,000 a ni tih a sawi.
CSS hnuai thoa high school leh middle school Hindi Tescher 491-te pawh CSS sum a tawp avangin Plan sum ring tura tih a nih thu Minister chuan a sawi a, chumi avanga kum khata sorkar sum sen belh ngai zat chu Rs. 5, 88,00,000 a nih thu a sawi. Sorkar hmasain sikul 337-te dinhmun sang zawka a hlankai avanga sorkarin kum khata sum a sen belh zawng zawng chu Rs. 11,11,73,000 a ni tih a sawi bawk. Minister Lalsawta press conference-ah hian Parliamentary Secretary (Edn.) Chawngtinthanga, School Education Secretary K. Riachho leh mi pawimawh dangte an tel.

ZORAM VEITUTE'N SEMINAR AN HMANG

0 comments
Mizoram Lawrkhawm Zoram veitute'n Seminar hmang.

Zoram veitute'n Seminar hmang.
By Editor Wednesday Jan 13 2010 08:59 pm

Dt. 12-1-2010 khan Zawlbuk Online Group buatsaihin I&PR Auditorium-ah Mizote Value System bihchianna leh Tun dinhmunah Mizote tan Inchimralna a hlauhawm em tih thupui hmangin Seminar neih a ni a. Seminar hi session hnihah thenin chawhma leh chawhnu-ah hun hman a ni.



Session khatna chu Tv R.Lalvena (IAS) kaihhruaina hnuaiah hun hman a ni a, Pu R.Lalrinawma (IRS) in welcome remarks pe in Rev.Dr.K.Lallawmzuala’n hunserh a hmang a. Sesssion khatna-ah hian Rev.K.Lungmuana’n Inauguration Speech a nei a. “Mizote Value System bihchianna” tih thupui hmangin paper Tv L.P.Sailo (Switzerland) hnen atanga ngaihthlak niin zawhna leh chhanna leh sawihona hun tha tak neih a ni. Mizo pi pu te hunlai atanga tun thlenga Mizote value system kaihruaitu tarlangin tun hun a Mizote Value system a tha zawnga kaihhruai anih theih dan tur kawng hrang hrang tarlan a ni. Sawitu tam ber te chuan Mizote hmasawnna bulthut chu value system siamthat niah ngaiin siamthat leh herrem anih theih dan tur zau taka sawiho a ni.


Session hnihna chu Tv Vana Khawlhring in kaihruaiin Inaugural speech Dr L.H. Chhuanawma’n a pe a. “Tun dinhmunah Mizote tan Inchimralna a hlauhawm em?” tih thupui hmang a paper Pu C. Vanlalramsanga (IES) hnen atanga ngaihthlak a ni. Mizote tan inchimralna thlen theih dan kawng hrang hrang tarlan a ni a. Heng kawng hrang hrang a Mizote tun dinhmun thlirna neiin hemi kawnga hlauhawm thei te tarlangin invenna tur kawng hrang hrang zirho a ni. Sawitu tam zawk chuan tundinhmunah Mizote tan inchimralna hlauhawm theih dan leh invenna lam an ngaipawimawh tlang hle. Mizote inchimralna lak a kan him zel theih nana a sawrkar, kohhran, khawtlang leh mimal tin te tihtur leh hmalakna tur theuh uar takin an sawiho a ni.

Zawlbuk Online Group hi kum 2005 atanga Zoram veitu thenkhat khawvel hmun hrang hrang a awm ten email hmanga thu leh hla an inhlan chhawn thin atanga lo piang a ni. Pawl ang nilovin thianho inkawm khawm anga kalpui a ni. An thu leh hla te a lo darh zau zawk theih nan website www.zawlbuk.net chu siam a ni bawk. Ni 18 December 2006 khan Aizawl-ah “Mizoram Perspectives 2020” tih thupui hmangin seminar an lo buatsaih tawh bawk a ni.

Litarature Awmzia

0 comments
Literature Awmzia
Posted by Tuivar Khua Tuesday, January 19, 2010
By: Upa Dr. R.L. Thanmawia :
Literature chu thuziak engpawh, mihring nun nena inlaichinna nei hi a ni a. A zau zawnga sawi chuan thuziak engpawh, thamral mai lo tura ziaka vawn that reng reng chu literature tiin a sawi theih. Chuvangin literature tha leh thalo inkar chu a hla hle a ni. Literature tha chu mihringte tana lunghlu a ni a, literature thalo chu tur hlauhawm tak a ni thung. Thu leh hla thalovin nun a hruai sual theih tluk bawkin thu leh hla tha chuan mihring hi hmun chungnung berah a hlangkai thei thin. Literature thalo chu a awm teh meuh mai, amaherawhchu literature tia sawi hian 'tha' tih hi sawi tel chiah lo mah ila, rilru chuan a zawm nghal thin. French tawnga Literature sawina tawngkam hian a nihna a sawi fiah ber a ni an ti thin. French tawng chuan, "Belles letters" an ti a, chu chu thuziak mam, thuziak duhawm tihna a ni.Goodman chuan Literature chu, " Tha chungchuang, mawi famkim, thudik kum hlun a ni," tiin a sawi. Literature tha chu thuziak engpawh, mihring nun nenena inlaichinna nei, eng hun lai bik emaw atan ni mai lo, eng hun pawha mihringte tana hlutna nei hi a ni. Chuvangin a thu ken chu sawi loh, a ziak dan hmang pawh a pawimawh tel a. Tawng uchuak leh thu dengkhawng tak tak hi literature tha a ni thei lo. Tawngkam mawi leh thuziak dan kalhmang tha a nih a ngai, Thu tha leh thu dik tak pawh nise a ziak dan hmangin a zir loh chuan a hlutna a nep thei. Literature tha chuan hun bi leh ramri a nei lo va, mihring nun a pawl hlim a, a nung reng thin.A hlutna leh pawimawhna:Literature tha hlutzia leh mihring nuna a pawimawhzia hi sawi sen a ni lo va, mi pakhata fiah vek theih pawh a ni hek lo. Hun hrang hranga mite tan hlu theuh mahse, a hlut dan a inchen lo va, ram hrang hranga mite leh mi hrang hrangte tana a hlutna pawh a inchen hek lo. Amaherawh chu a hlutna leh a pawimawhna hi sawi tawh awm thei lo khawpin a ni lawi si. Kan ngaihtuahna kaihruaitu atan tlem azawng han tarlang i la:Hringnun darthlalang a ni.Literature chu hringnun hlimthla tarlanna a ni a. Thawnthu hmangte, lemchan hmangte, hla leh thu tluang hmangtein miin a suangthuahna khawvel a din a; chu khawvela chengte nunzia leh thil thlengte chuan planet danga mite nun ni lovin mihring nun hi a tarlang a, Darthlalang kan bih a, keimahni kan inhmu a, insiam that ngai laite kan insiamtha thei ang hian Literature hi mihringte'n kan inbihchianna hmanraw pawimawh tak a ni.Hnam darthlalang a ni.Literature chu mihring mimal tin nun ze hrang hrangte tarlanna a nih rualin hnam nun nawlpui tarlanna a ni a, inbih chianna darthlalang pawimawh ber a ni bawk. Ram leh hnam dinhmun hi an thu leh hla atang a chiang ber an ti thin. Hnamte hnama phuarkhawmtu, ti thanga tiropuitu chu thu leh hla hi a ni. Matthew Arnold-a pawhin, " England hi a hla neihte hian a tih ropui ang tluka tiropuitu thildang engmah a awm lo," tiin a sawi hial a ni (Essays in Criticism).Ram hmasawnna chabi a ni:Thu leh hla tello chuan ramin kal a siam tak tak thei ngai lo. Literature nei tha ram chu a changkang nge nge thin. Literature thain a chawm loh, sum leh paia hmasawnnaah chuan nunphung a tlahniam a, rorel khawl a kalsual thuai thin. Wordsworth-a meuh pawh hla phuah thiam Miton-a a han boral chuan a thlaphang a, heti hian a au chhuak ta hial a nih kha.."Hmanlai English-ho chhuanawmna a bo zo va, chhung lam hlimnate kha duhamnain a luahlan zo ta. Aw! lo kir la, min tiharh teh, nun dan mawi te, thatna te, zalenna leh thuneihnate min pe leh lul teh," tiin ( London 1802 ).Hmasawnnain a zakzeh tel tlat sum leh pai hian no chimawm tak, chapona te, intihveina te, duhamna te, itsikna te, mahni hmasialna te, hmeichhia leh mipa inhman dik lohnate leh a dang tam tak a pai teuh va, chung chu thu leh hla thain a ven loh chuan chimawm sa lohvin an chimawm a, mihringte dikna chanvo pawh hi a pawngsual ta thin a ni. Chutiang hmasawnna khingbai chuan mipuite rumna a thlen a, mi retheite an er chhuak a, sei hlei inpawhthlaksak duhna a lo piang a; hetiang avang hian ram tam takah intualvuakna (revolution) a lo thleng ta thin a ni. Hei hi kan ramah la thleng em lo mah se kan hla phuathiam Ngurchawna chuan a hmu chiang hle a ni ang;Ami zaleng lungduh sumpai mai hiZo fa than siam ka chhal ngam lo;Vai ang a tham ral mai thin,Ni rei a cham dawn loa ti a. Ngaihsan tur dik tak a sawi zui a;Hei erawh hi ka chhuang zel ang,In thu leh hla kim ten'n biahthu an kaina;Fin thiamna zir lang lo thlengan,Khawvar lenkawl a lo en nana ti a.Zalenna a ni.Literature hi mihringte tana zalenna dar rimawi tak mai a ni. Mihringte chu rilru lam zalenna a siamsak a, a chang chuan taksa (physical) zalenna a thlen bawk. Mihring hi thilsiam danglam tak, zalen chak, phuartu ngah em em si a ni a. Mihring nihphung pangai aiin a phuarna chi hrang hrang bakah hian mihring hi ama dan siam hmangin a la inphuar bawk a. Chu dinhmun pik tak atang chuan thu leh hlate hian mihring hi a chhuah thin, Hla hi a tangkai lehzual a, a hla chhiartu, satu leh ngaithlatute nen lamin a tizalen thin. R.L. Kamlala phei chuan thu leh hla ngaihsan lohna ramah chuan zalenna a awm thei lo a ti hial a ni. (Thu leh Hla, May & June 1982)Rilru thawidamtu a ni.Thu leh hla thate hi mihring nun thawi damtu a ni bawk. Mi mangang leh lungngaia indawm kun tlawk tlawkte, mihring tawngkam thiamnin a hnem theih hauh tawh lohte hnem theitu a ni. Khawhar lusunte a hnem a, a awitlei thin. Mizote zingah ngat phei chuan kan khawhar hla tha tak tak hian lusun chhungte mai bakah khawtlang hi min hnem a ni ngawt a. Mihring nun sual avanga dam lo hi a tidam thin a, taksa dam lo ngei pawh a thawi dam thin.An thu leh hlate'n mihring thinlung a thawi dam thin avangin a lo luan chhuahna hnar, mihringa pawh chu "Tidamtu" an ti hial thin. Mathew Arnold-a chuan sualna leh tharum thawhnate a nasat lai tak maia Wordsworth-a a han boral ta mai chu a thla a phang ngiang a ni ang, "Hun hian ama hun teah zawng rorel thiam leh fing tak min la rawn thlen sak leh ang a; amaherawhchu, Europe hun hnuhnung lam tawng tawh hian tidam thei Wordsworth-a khawiah tehlul nge a tawn leh ang?" a tichhuak hial a ni. (Memorial Verses)Beiseina siamtu a ni.Thu leh hla tha chuan mihringte hi beiseina a siam thar sak thin. Beidawnna khur thuk taka tla tawhte pawh khawvel engah a hruai leh a; chung mite chuan thu leh hla avangin khawvel hi chenna tlakah an ngai leh theih hial thin. German tleirawl pakhat pawh inawhhlum a tum lai mekin a ke bula lehkhabu phek tlahlang let reng chu a zu chhiar kher a, chu chuan a thil tih tum chu a thulhtir der a ni. Augustine A. Birrela-a chuan, "Literature pian chhan chu mihringte ritphurh tihzante, an sualna leh lungngaihna theihnghilhtirte, an thinphu leh an beiseina tihthar lehte hi a ni," a ti.Hlimna Chabi a ni.Rom vanglaia ziaktu lar tak, Horace-a chuan, "Ziakmite thiltum ber chu mi zirtir leh chawh hlim a ni," a ti. Literature tha chuan hlimna thuah hnih a keng an ti thin a, thuah hnih mai a nih loh chang a tam bawk. A hmasaah chuan ziaktu chuan a rilru leh a veite, a suangtuahna leh a duhthusam thilte chu a ziak lai chuan hlim takin, mut chhuak leh mawng khamte, riltamte pawh theihnghilh vekin tlaivar dawn dawnin a ziak a. Chu chu a chhiartuin hlim takin a lo kawm ve leh tin a. A chhiartu chuan chu a thil chhiar chu mi dang a hrilh a, chu pawh chuan chilthli tla duah duah khawpin a la ngaihthla tui thei tho.Literature chuan kan thinlung kawngkhar a kik hawng a, kan hngaihtuah thiam loh leh kan suangtuah phak loh te; kan suangtuahna mitin a lo thlir ngai lohte min thlirtir a. Kan buaina khawvel, tihtur leh mawhphurhna chi hrang hrangte'n min delhna khawvel atang hian khawvel dangah min chentir daih thei thin.Chakna leh thiltihtheihna a ni.Thu leh hla hian a chang chuan ram ropui tak tak a sawi thiat a, rorel khawl a vawthlu a, roreltu sualte a phin darh vek thei thin. Hlaphuahtu thenkhat chuan hlau hauh lovin rorelna dik lo an hmuh chu an hmachhawn a; an tuar thin. Darpawngi chuan dikna a palzut a, mi pamhamte vulh liantu rorelnate a kawi a ngila zawma, khua leh tui tha nih ai chuan 'Pemthuli' tia tlang sawi pawh a thlang ta zawk a. Laltheri pawhin a nutate nunrawnna chhut nem nan a mah a intimualpho ngam bawk. A chang chuan hla phuahtute chuan mipui ngaihtuahna muhil chu an au harh a, rorelna diklo su ngam turin an fuih a, an san hmuh bawk. Silai leh sipai chaknain a tukdawl zawh loh khawpin a thinlung a lo tikhauh hman thin. France lalin mipui a ngamloh chhante, Kumpinu sorkarin Vaiho a tukdawl zawh loh chhante chu an thu leh hla vang a ni. Chutiang bawkin, French revolution-a thisen luang ang maia Sapram mipui nawrhna rapthlak thleng tur chu Shakespear-a, 'Julius Caeser' hian a chhandam a ni an ti.Rakzu thlawr fir tha tak ar chil zah lek pawhin pa ngaihtuahna a chawk nu vek thei ang hian hla thu tha tak tlar khat lek pawhin ngaihdan nghet tak a lo phun tawh pawh a sawhsawn dawrh thei thin. Hmanlai deuh tawhah khan Tokyo khawpuia kawngpui kaltir an tumna laiah hian thingbuk mawi fahran hi a ding a. Pawl hrang hrang leh mi tam takin chu thing chu an ui a, paihlo hram turin sawrkar chu an ngen chamchi a; mahse sawrkar chuan a ruahmanna siam tawh chu sut leh a tum chuang hauh lo mai a, Nakinah hian chu thinga inchan chuan hla a phuah ta a. Japan sawrkar chuan chu laia kawng kaltir a tum chu a sawn phah der mai a ni an ti. Hei hian thu leh hla chakzia leh thiltihtheihzia a tichiang hle. Mihringte hi thil ropui tak ti thei turin min tuaihriam thin a ni.Literature-Rawngbawlna Hmanraw Pawimawh:Thu leh hla thiltihtheihzia tlem kan sawi ta a. Hetiang hi a nih avangin Literature hi Politics thilah leh sakhaw thila ram lak nan a tangkai em em a ni. Karl Marx-a lehkhabu te reuh te, 'Das Kapital' leh a thianpa Fredrich Engels nena an ziak, 'The Manifesto of the Communist Party' tih bu phek 96 leka chhahte chuan kum zabi 20-na khawvel hawiher a sawi danglam nasa hle anih kha.Kristiante pun chak chhan pawimawh tak chu Kristian literature thehdarhtu pawl hrang hrangte tan lak vang a ni. Arabic Literature Mission pawhin hei hi an hria a, literature lama tan lak a tulzia a tlangaupui ve ta a. Thawm awm si lovin khawvelah hian Literature Indopui hi a kal muah muah reng a ni. Communist tlukchhiat chhan kha kawng hrang hrangin an sawi thin a; a chhan pawimawh tak pakhat chu Literature tho a ni.Tunlai khawvel changkangah phei hi chuan tawngkaa Chanchin Tha hril ( direct evangelism )chu a har em em tawh a; Literature hi rawngbawlna hmanraw pawimawh tak a ni lehzual ta. Kan Zosapte khan literature lama tanlak a tulzia an hre chiang a, an bur nghal chat a. Bible an letling a, hla an phuah a, chanchinbu an chhuah a, zirlaibu leh Pathian thu lama kaihruaina bu an buatsaih a, literature hmangin Zoram hi Kristianna ramah an siam ti ila a sual tam awm lo ve. Synod pawhin 1980 atang in Publication Board a din ta hial reng a ni.Literature hi Missionary huaisen, tlanchhe ve ngai lo, tawng tinreng thiam bawk si a ni a. Damloh leh rokhawlhna a nei ve lo va, kal hrehna hmun a nei lo va, thu nung leh thiltithei, dotute hneh zel thin a ni. H.W. Garrod-a'n, "Mihring nun hian min sawi nghing a, literature chuan min tinghet," a tih angin thalaite nunkawng hruaitu, ringtu chaklote chelhdingtu, rawngbawltute fuihtu a ni a; a pawimawhna hi haider theih a ni lo. Kan hman tangkai zawh poh leh kan rawngbawlna zar zotu an thahnem dawn a ni.Source: Thlawhhma, 1996, pp 96 - 100

Thursday, January 21, 2010

thangboihi

0 comments
! Cannot email the file ede.thara@gmail.com

Friday, December 4, 2009

KUM SUL A LO VEI CHANG HIAN

0 comments
msul a lo vei chang hian
Zalianthanga,TahanHun leh ni te a in her liam zel a, dan hleih theih lovin kum khatin kan upa leh dawn ta a ni leh ta reng mai. Taksa hrilsel lo tan chuna ni khat, thla khat, kum khatte hi rei fe hian a hriat a, hriselpangngai tan chuan kar lovah a lo liam ve zung zung mai a nih hi. Pathian hnenah lawm thu kan sawi nasat a va tul tak em?Chu tiang zel chuan mahni she seh mual hrang atangin kan tul ve theuh thin a. Eng emaw ti ti chuan hun ropui U-A-MA kan tih fo Kristian Kut ropui ber chu kan lo thleng leh dawn ta reng mai a. He boruak zet hian mitinte thinlungah thuk takin zauthauna a pe a, a chiap a lapin kan rilru a sanhmawh deuh vek tih theih a ni. Chu dinhmun chu hre thiamin hla kungpui Rokunga chuanKumpui sul a lo vei chan hian lunglen a tho leh thinNgai lo leh lawm lo reng awm hlei loTiin Krismas lunglen hmahruai chu a rawn au chhuahpui ta a ni. Mas lo thleng turah hian nghawng dan chi hrang hrangin min nghawng hlawm a, a then hlim leh lawma hun an hman lain thenkhat ve thung chuan lungchhia vankaiin an lo awm te pawh a nih mahna. Heng dinhmun hi mihring ze rilah hian a awm fo thin a, a rau chan dan pawh a inchen lo fo thin reng a ni. Rokunga vek hianAwmlai vei leh lusun fate chan tawk hi dawn ve tehHnutiang mual liam hnu ngaiin an tap eTiin rilru baihvai leh nguaite chan chu a lo tlangaupuisak a. Lusun chhungte chan ang leh rilru hliam tuarte chan ang hi a dawngsawng lo tan chuan hriat thiam a har em em mai a, a hre thiam tan chuan lairil hi a fan ngawih ngawih mai a ni. Chu chauh a la ni nem le. Tuantul vang leh loh theih loh avanga hmun hla awm te hlei hlei hian he hun a lo thlen dawn hi chuan chhungte ngaiin rilru a vakvai a, hnuk hi a tiulh lek lek thin reng a ni. Thianzaho leh chhungkaw kimtea kan hmanho laite kha han ngaihtuah chian chuan lung hi a tileng thlawt a ni. Chu boruak chu Rokunga vek hian ti hian a rawn chhawp chhuak leh a,Kar hla leng rual duh zawngte in damlai em ni le …….Dam takin aw kan intawh leh hma zawngHlimin zai ang che, muttui, mangthatia inthlahlelna tawngkam hi ngaihtuah chian chuan rilru a khawih lairil a fan lo thei lo a ni. Hmun thenkhatah chuan Mas boruak vela Carol thawm emaw, thawmhnaw thar tuma naupangho an inkai hnawk duah duah maia, mitthlaa lo lang iar iar mai te leh ruai buatsaih dawn tepa an vir buai lai ,Mas hla an play leh chuah chuah tur te suangtuah phei chuan Awi karei, a mi deh a va na tak em.Mahse khua kan hmun ta si lo. Lawm avanga hlim an awm laiin in dawm ngun ngawih ngawih, rilrua rethei vanga nun khua ngui tate pawh an awm thei a. Mahse, chhiartu tak nguaiin uiai duh suh. Hringnun hmachhawn ngam I nilo em ni. Ding la, in sawi harh ta che. He ni lawmawm hi hlim tak leh engthawl takin kan hmang dawn lawm ni. Hla kungpui kam liam anginKan nghah ni lawmawm tak chu a lo thleng leh ta,I phur rit zawng zawngte chu kalsan la;Hlim la, hun tha in neih chhung hianin tiin.Chu ti, a nih chuan kan, hmathlirna eng atangin he kut ropui hi kan chen a nih theih chuan eng ti ang zawng pawhin lo hmang dawn ta ila, rilru a zang haih ang a, mi dangte tan phur rit kan siam lo mai bakah kan tan ni lawmawm hi a takin kan chen thei dawn ta a ni. Chu ti hunah chuanAw a va mawi em? He ni lawmawm hun tawi te hi,Kan vannei em e, lawman ni ni kan tawng leh ta;Lungrual takin hlim zai i vawr ang aw,I lungngaihna chu puan ang hlip rawh.Tiin,am tak ni si, beng thlenga pawp khai chungin Krismas leh Kum thar chu he hla thulkhung hmangin kan thuam mawi thei dawn a ni.CHHIARTU DUH TAK KRISMAS LEH KUM THAR HLIM TAKIN LE
Posted by Zo Kawtchhuah
File Under :

0 comments:

Post a Comment

Followers

 

RINGNUN LAMTLUANG. Copyright 2009 All Rights Reserved Revolution Two Church theme by Brian Gardner Blog Skins