Samuel C. Zaithankhuma , Tahan
Thuhmatheh
Hlawhtling awnzia hi engnge ni ta ang le? Kan hrilhfiah duh dan a kai rual lo viau thei ang. Thil eng pawh hi ti ila kan hlawhtlin loh chuan kan tih chhan kan hlen zo lo a lo ni ang a, mi hlawhchham kan lo ni mai dawn a ni. Bible zirlai kan nih chuan kan zirlai tha taka kan pass chuan kan hlawhtling a tih theih a. Hetah hian tha tak tih hi tunlaiah a pawimawh ta hle. Kan thiltihna kawng engkima kan lo hlawhtlin theih nan “RAHBI” rah tur kan nei nual a. Chung rahbi te chu sawi zo vek seng lo mah ila, a pawimawh deuh deuh ilo zir teh ang.
Tum Tlatna
Keini Mizote zingah ‘tum tlatna’ nei hi sawi tur an tam lo a ang viau. Tum tlatna hian pai tel tha tak tak, hlen chhuah har si a nei a. Heng taimakna, rinawmna, huaisenna leh a dang tam tak a paipawn a ni. Mizo thufing kan hriat lar em em chu: “Tum a san leh tlakna a sang” tih hi a ni a. He thufing zahawm tak hi a awmzia ka hriat fiah ve dan chuan kan tum chiah pawh pha lo mah ila kan thleng sang ta hrim hrim tihna a ni a. Tumna chu a hlawhtling thin tih mai hi a fuh zawk hmel hle.
Khawvela mi hlawhtling tak takte zingah Albert Einstein-a kha pawl 4 thleng chauhva lehkha zir a ni a. Mahse tum tlatna a neih avangin Physics Subject-a a theory hmuh chhuahte chu vawiin a Ph.D tan pawh tih mai mai a ni lo. Zirlai kan nih hian eng nge thlen kan tum? Zirlai pass mai kha chu a harsa lo a ni thei e. Mahse nih i tum tak kha i nih hma chu i la hlawhtling lo a ni ang. Thlen tumna nei ila, chu hmun kan thlen hma chu kan bei fat fat tur a ni ang.
Thawhrimna
Thawhrimna tel lo chuan tumnaah kan thleng thei miah lo vang. Joubert chuan, “Pianpui finna leh thiltihtheihnain hna ropui bul a tan a, a thawk zotu chu thawhrimna chauh a ni,” a lo ti a. Thluak tha leh thiltihtheihna sang tak pawh nei mah ila kan thawhrim loh chuan kan hlawhtling ngai lo vang.
Lal ropui Nepoleon- a pawh khan hnathawktu chu a zah khawp mai. St. Hetena thliarkara an tan laiin Mrs. Balcombe nen an leng dun a. Chhiahhlawh phurrit phur chu an tawk dawn ta a. Mrs. Balcombe chuan chhiahhlawh te chu a vau vel a. Mahse Nepoleon-a chuan “Ka pi, an phurrit tal kha zah ta che,” a lo ti chheu mai a. A ni, hna hi a zahawm a ni. Zirlai tan chuan lehkha zir leh chhiar chu hna a ni a. Chu hna chu zirlaite chuan kan thawk ngei tur a ni. Chutah chauh chuan hlawhtlinna a awm.
Chik takin han chhuat mah ila kan dawngdah apiangin kan nun a chau zawk thin. Hna, rim taka kan thawh erawh chuan kan taksa chu chau ve bawk mah se, kan rilru chu a chau ngai lo vang. Amah Paula pawhin “Hna thawk lo chuan ei pawh ei suh se,” a lo ti a. Lal Isua ngei pawhin, “Ka Pain tun thleng pawhin hna a thawk reng a ni, kei pawhin ka thawk ve a ni,” (Johana 5:17) a ti.
Homer chuan, “Thawkrimna chuan engkim a hneh thin,” a lo ti ve bawk. Mi hlawhtlingte an thawkrim a, an thawhrimna chuan hlawhthlinna a pe ngei ngei thin.
Rinawmna
Mi hlawhtlingte nun dan hi fel takin zir chiang ta ila, an nun kaihruaitu zingah pawh rinawmna hi a lang fiah pawl tak a ni ngei ang. Pope pakhat chuan, “ Mi rinawmte hi Pathian kut chhuak ropui ber an ni,” a ti a. Kan rinawm lo a nih chuan Setana kut chhuak, Setana bawiha la tang kan ni ngei ang. Eng hna pawh hi thawk ila, kan rinawm loh chuan chu hnaah chuan hlawhtlinna kan hmu lo mai ni lovin, mi dang thawhtir an ni mai thin.
Pastor hlawhtling tak, Upa hlawhtling tak, preacher hlawhtling tak, zirtirtu hlawhtling tak, zirlai hlawhtling tak ni tur chuan kawng engkima kan rinawm a tul. Rinawmna hian dawt a keng tel lova, thu dik chauh a paipawn. Joseph Addition chuan, “Mi rinawm, rilru harhfim tak si chuan engmah hlauh tur a nei lo,” a lo ti hi a dik ngawt ang. Mi rinawm lote chu loh theih lohva an dawizep a tul thin.
Abraham Lincoln-a khan kum 24 mi a nih laiin posmaster hna a thawk a. A hlawh chu kum 1-ah dollar 55.17 chauh a ni. Kum 1836-ah a hna thawhna dak in chu an khar a. Lincoln-a pawhin ukil hna a lo thawk leh tawh a, hun rei tak a liam hnuah dak in khan sawrkarah dollar 17 an bat thu Lincoln-a chu an rawn hrilh ta a. Lincoln-a chu a pindanah a lut a, thingrem hlui tak ata puan enga siam ip hlui tak insuit tut chu a rawn keng chhuak a. A tawnna a phelh a, dollar 17 chiah a lo awm a. Kum tam tak chhung pawisa a awm tih hre chungin a lo khawih miah lo a nih chu! “Ka pawisa chauh lo chu tu pawisa mah ka hmang ngai lo,” tiin Lincoln-a chuan a sawi nghe nghe.
General Ulysses S.Grant-a kha a rinawm awm hle mai. President a nih laiin White House-a a pindanah Congress-a a thu sawi tur a ziak tan mek a. Chhiahhlawh pakhat chuan tlawhtu a neih thu Security Officer a rawn hrilh a. Officer chuan President tihbuai hun a nih loh avangin a awm lo, lo ti mai turin chhiahhlawh chu a hrilh a. President chu a Chair atangin a tho va, ring takin, “Chutiang thu chu hrilh hauh suh u. Dawt ka inhrilh ngai lova, tuman min hrilh lo bawk sela ka duh a ni,” tiin a inleng chu a kawm ta a ni.
Mi ropui leh hlawhtling te chu an lo rinawm ngei mai. Rinawm kan tihah hian mahni hnaa rinawm, sum leh paia rinawm, thusawia rinawm, intiamna laka rinawm leh a dang eng emaw zat sawi tur la awm theia rinawm chu a huam vek a ni. Hlawhtlin i duh chuan lo rinawm phawt mai teh!
Thukharna
Hlawhtlinna rahbi pathum chauh kan sawi a. Kan sawi takte kha a “common” viau lehnghal. Kan ngaihthla zing a, kan chhiar zing a, kan hre zing a ni. Mahse kan zawm thei si lo hi a buaithlak lai tak chu a ni. A sang lama lawn tuma rahbi kan rah reng rengin rah fuh a pawimawh hle. Kan rah fuh theih loh chuan hma kan sawn thei lo. Kan tumnaah kan thleng thei lo. Chuvangin mi hlawhtling kan lo nih theih nan kan rahbi sawi pathumte chauh kha tumna tak tak, thawhrimna leh rinawmna neiin rah i tum ang u. Mi Hlawhtlingte Rahbi chu a ni si a
Thuhmatheh
Hlawhtling awnzia hi engnge ni ta ang le? Kan hrilhfiah duh dan a kai rual lo viau thei ang. Thil eng pawh hi ti ila kan hlawhtlin loh chuan kan tih chhan kan hlen zo lo a lo ni ang a, mi hlawhchham kan lo ni mai dawn a ni. Bible zirlai kan nih chuan kan zirlai tha taka kan pass chuan kan hlawhtling a tih theih a. Hetah hian tha tak tih hi tunlaiah a pawimawh ta hle. Kan thiltihna kawng engkima kan lo hlawhtlin theih nan “RAHBI” rah tur kan nei nual a. Chung rahbi te chu sawi zo vek seng lo mah ila, a pawimawh deuh deuh ilo zir teh ang.
Tum Tlatna
Keini Mizote zingah ‘tum tlatna’ nei hi sawi tur an tam lo a ang viau. Tum tlatna hian pai tel tha tak tak, hlen chhuah har si a nei a. Heng taimakna, rinawmna, huaisenna leh a dang tam tak a paipawn a ni. Mizo thufing kan hriat lar em em chu: “Tum a san leh tlakna a sang” tih hi a ni a. He thufing zahawm tak hi a awmzia ka hriat fiah ve dan chuan kan tum chiah pawh pha lo mah ila kan thleng sang ta hrim hrim tihna a ni a. Tumna chu a hlawhtling thin tih mai hi a fuh zawk hmel hle.
Khawvela mi hlawhtling tak takte zingah Albert Einstein-a kha pawl 4 thleng chauhva lehkha zir a ni a. Mahse tum tlatna a neih avangin Physics Subject-a a theory hmuh chhuahte chu vawiin a Ph.D tan pawh tih mai mai a ni lo. Zirlai kan nih hian eng nge thlen kan tum? Zirlai pass mai kha chu a harsa lo a ni thei e. Mahse nih i tum tak kha i nih hma chu i la hlawhtling lo a ni ang. Thlen tumna nei ila, chu hmun kan thlen hma chu kan bei fat fat tur a ni ang.
Thawhrimna
Thawhrimna tel lo chuan tumnaah kan thleng thei miah lo vang. Joubert chuan, “Pianpui finna leh thiltihtheihnain hna ropui bul a tan a, a thawk zotu chu thawhrimna chauh a ni,” a lo ti a. Thluak tha leh thiltihtheihna sang tak pawh nei mah ila kan thawhrim loh chuan kan hlawhtling ngai lo vang.
Lal ropui Nepoleon- a pawh khan hnathawktu chu a zah khawp mai. St. Hetena thliarkara an tan laiin Mrs. Balcombe nen an leng dun a. Chhiahhlawh phurrit phur chu an tawk dawn ta a. Mrs. Balcombe chuan chhiahhlawh te chu a vau vel a. Mahse Nepoleon-a chuan “Ka pi, an phurrit tal kha zah ta che,” a lo ti chheu mai a. A ni, hna hi a zahawm a ni. Zirlai tan chuan lehkha zir leh chhiar chu hna a ni a. Chu hna chu zirlaite chuan kan thawk ngei tur a ni. Chutah chauh chuan hlawhtlinna a awm.
Chik takin han chhuat mah ila kan dawngdah apiangin kan nun a chau zawk thin. Hna, rim taka kan thawh erawh chuan kan taksa chu chau ve bawk mah se, kan rilru chu a chau ngai lo vang. Amah Paula pawhin “Hna thawk lo chuan ei pawh ei suh se,” a lo ti a. Lal Isua ngei pawhin, “Ka Pain tun thleng pawhin hna a thawk reng a ni, kei pawhin ka thawk ve a ni,” (Johana 5:17) a ti.
Homer chuan, “Thawkrimna chuan engkim a hneh thin,” a lo ti ve bawk. Mi hlawhtlingte an thawkrim a, an thawhrimna chuan hlawhthlinna a pe ngei ngei thin.
Rinawmna
Mi hlawhtlingte nun dan hi fel takin zir chiang ta ila, an nun kaihruaitu zingah pawh rinawmna hi a lang fiah pawl tak a ni ngei ang. Pope pakhat chuan, “ Mi rinawmte hi Pathian kut chhuak ropui ber an ni,” a ti a. Kan rinawm lo a nih chuan Setana kut chhuak, Setana bawiha la tang kan ni ngei ang. Eng hna pawh hi thawk ila, kan rinawm loh chuan chu hnaah chuan hlawhtlinna kan hmu lo mai ni lovin, mi dang thawhtir an ni mai thin.
Pastor hlawhtling tak, Upa hlawhtling tak, preacher hlawhtling tak, zirtirtu hlawhtling tak, zirlai hlawhtling tak ni tur chuan kawng engkima kan rinawm a tul. Rinawmna hian dawt a keng tel lova, thu dik chauh a paipawn. Joseph Addition chuan, “Mi rinawm, rilru harhfim tak si chuan engmah hlauh tur a nei lo,” a lo ti hi a dik ngawt ang. Mi rinawm lote chu loh theih lohva an dawizep a tul thin.
Abraham Lincoln-a khan kum 24 mi a nih laiin posmaster hna a thawk a. A hlawh chu kum 1-ah dollar 55.17 chauh a ni. Kum 1836-ah a hna thawhna dak in chu an khar a. Lincoln-a pawhin ukil hna a lo thawk leh tawh a, hun rei tak a liam hnuah dak in khan sawrkarah dollar 17 an bat thu Lincoln-a chu an rawn hrilh ta a. Lincoln-a chu a pindanah a lut a, thingrem hlui tak ata puan enga siam ip hlui tak insuit tut chu a rawn keng chhuak a. A tawnna a phelh a, dollar 17 chiah a lo awm a. Kum tam tak chhung pawisa a awm tih hre chungin a lo khawih miah lo a nih chu! “Ka pawisa chauh lo chu tu pawisa mah ka hmang ngai lo,” tiin Lincoln-a chuan a sawi nghe nghe.
General Ulysses S.Grant-a kha a rinawm awm hle mai. President a nih laiin White House-a a pindanah Congress-a a thu sawi tur a ziak tan mek a. Chhiahhlawh pakhat chuan tlawhtu a neih thu Security Officer a rawn hrilh a. Officer chuan President tihbuai hun a nih loh avangin a awm lo, lo ti mai turin chhiahhlawh chu a hrilh a. President chu a Chair atangin a tho va, ring takin, “Chutiang thu chu hrilh hauh suh u. Dawt ka inhrilh ngai lova, tuman min hrilh lo bawk sela ka duh a ni,” tiin a inleng chu a kawm ta a ni.
Mi ropui leh hlawhtling te chu an lo rinawm ngei mai. Rinawm kan tihah hian mahni hnaa rinawm, sum leh paia rinawm, thusawia rinawm, intiamna laka rinawm leh a dang eng emaw zat sawi tur la awm theia rinawm chu a huam vek a ni. Hlawhtlin i duh chuan lo rinawm phawt mai teh!
Thukharna
Hlawhtlinna rahbi pathum chauh kan sawi a. Kan sawi takte kha a “common” viau lehnghal. Kan ngaihthla zing a, kan chhiar zing a, kan hre zing a ni. Mahse kan zawm thei si lo hi a buaithlak lai tak chu a ni. A sang lama lawn tuma rahbi kan rah reng rengin rah fuh a pawimawh hle. Kan rah fuh theih loh chuan hma kan sawn thei lo. Kan tumnaah kan thleng thei lo. Chuvangin mi hlawhtling kan lo nih theih nan kan rahbi sawi pathumte chauh kha tumna tak tak, thawhrimna leh rinawmna neiin rah i tum ang u. Mi Hlawhtlingte Rahbi chu a ni si a
0 comments:
Post a Comment